Contrasto tra città e campagna nella Polonia rinascimentale sullo sfondo delle aspirazioni culturali degli ex‑studenti e dei viaggiatori polacchi a Padova

Abstract

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimi funkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

A deep understanding of the contradiction between the world of culture, represented by the city, and nature, connected with village life, was captured in Titian’s fresco from 1511, illustrating the miracle of Saint Anthony, which takes place on the border of these two spaces. Such a sophisticated perception of this contrast, which is typical of Italian Renaissance, did not find its equivalent in Poland, where cities and court culture were less representative. Mass contact of Polish students, who arrived especially in Padua, with the culture of Venetian villas, during the Renaissance period, had an enormous impact on ideological attempts at reflecting humanistic models in literature, art and life, which developed in Italy. The paper presents numerous examples of such inspirations and points to their uniqueness, which consists in adapting Italian models to the reality in a different world of imagination and sensitivity.