Przestrzenne zróżnicowanie miast średniej wielkości w Polsce wg dojazdów do pracy

Abstract

Skuteczne zarządzanie i planowanie rozwoju miast wymaga uwzględniania coraz mocniejszych powiązań pomiędzy miastami i ich zapleczem. Obecne tendencje sprawiają, że nie można spoglądać na miasta jako odrębne jednostki funkcjonalne. Część funkcji miasta, przekracza bowiem jego granice administracyjne. W związku z tym wokół niemal każdego miasta tworzy się strefa z gęstymi powiązaniami, która wraz z miastem tworzy funkcjonalny obszar miejski. Oddziaływanie każdego miasta jest wprost proporcjonalne do jego wielkości i rangi, natomiast odwrotnie proporcjonalne do odległości. Powiązania między miastem i jego otoczeniem określane są za pomocą powiązań funkcjonalnych, tj. dojazdów do pracy, edukacji, usług itp. Te przemieszczenia wahadłowe nabierają coraz większego znaczenia praktycznego, przy tworzeniu planów zagospodarowania przestrzennego, polityk transportowych i strategii mobilności. Autorka ukazuje przestrzenne zróżnicowanie miast średniej wielkości w Polsce pod względem wielkości dojazdów do pracy. Badanie opiera się na miernikach określających migracje wahadłowe były to: współczynniki wyjazdów, przyjazdów, salda przepływów oraz ilorazu przepływów. Polacy są mobilnym narodem. Co czwarty mieszkaniec Polski dojeżdża do pracy poza gminę swojego zamieszkania. Miasta średnie pozostają w cieniu dużych pod względem atrakcyjności ich rynków pracy. Największe przepływy ludności z miast średniej wielkości notuje się w granicach największych aglomeracji, na co zasadniczy wpływ ma bliskość wielu miast oraz dogodne połączenia między nimi. Jednostki te odznaczają się ujemnym saldem przepływów, podczas gdy w obszarach peryferyjnych saldo to dla miast średnich cechuje się dodatnimi wartościami.

Effective management and planning of urban development requires taking into account links between cities and their backends, which are stronger and stronger. Current trends indicate that we should look at the city as a distinct functional unit. Some of its functions cross administrative borders. Consequently, a dense zone of influence is formed around each city. This zone, together with the inner city, creates a functional urban area. The impact of each city is proportional to its size and importance, and inversely proportional to the distance from it. The relationship between the city and its surroundings is determined using functional links, for example commuting to work, education, services, etc. In fact, these shuttle migration is gaining ever greater practical importance in providing foundation for land-use planning, transport policy or strategy. The aim of the article was to show the spatial differentiation of medium-sized cities in Poland in terms of commuting. The study is based on measures concerning shuttle migrations. The analysis uses indices of departures, arrivals, the balance of flows and the quotient factor too. Poles are a mobile nation. One in four inhabitant commutes to work outside the municipality of their residence. Medium-sized cities remain in the shade of large cities in terms of their labour market attractiveness. The largest flows of population to/from medium-sized cities are noted within the largest ones, which have a considerable number of urban units and easy access to them. These medium cities show negative balance of everyday flows, while in remote areas the saldo is positive.