Wezwanie do obywatelstwa – głos Heleny Radlińskiej do kobiet wiejskich, przywołany w podwójną setną rocznicę państwowości i obywatelskości

Abstract

2018 rok to podwójna setna rocznica: odzyskania niepodległego bytu państwowego oraz wywalczenia przez polskie kobiety praw wyborczych. Jest zatem w pełni zasadne, aby przywoływać tamten czas i postaci wybitnych Polek, które miały znaczący udział w budowaniu Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej. Do grona tych kobiet należy Helena Radlińska – twórczyni pedagogiki społecznej. Jej życiorys i dokonania naukowe są dobrze znane (dzięki licznym opracowaniom), natomiast mało znana jest publicystyka Radlińskiej adresowana do kobiet. Na łamach prasy kobiecej (okresu międzywojennego) zwracała się do mieszkanek wsi, pierwszego pokolenia gospodarującego w wolnej Polsce, w sprawach wielkiej dla nich wagi: prowadzenia gospodarstwa, wychowania dzieci, higieny i zdrowia, rozwoju ruchu spółdzielczego. W każdej z tych dziedzin dostrzegała możliwość i konieczność „gromadnej roboty społecznej”, pole działań obywatelskich: gospodyni-obywatelki, matki-obywatelki, współtwórczyni spółdzielczości, uczestniczki życia samorządowego, współuczestniczki życia politycznego i kulturalnego. Przedstawienie tych wątków dzisiejszym czytelnikom będzie moim celem.

2018 is the double hundredth anniversary: the regaining of an independent state existence and the winning of Polish women’s electoral rights. Therefore, it is perfectly reasonable to recall those times and the figures of eminent Polish women who had a significant share in building the Second Republic of Poland. Among these women is Helena Radlińska – creator of social pedagogy. Her biography and scientific achievements are well known (thanks to numerous studies), whereas Radlińska’s journalism addressed to women is little known. In the pages of the women’s press (the inter-war period), she addressed the inhabitants of the village, the first generation in free Poland, in matters of great importance to them: running a farm, raising children, hygiene and health, developing a cooperative movement. In each of these areas, she saw the possibility and necessity of “a hostile social work”, a field of civic activities: a citizen hostess, mother-citizen, co-founder of the cooperative movement, participant in local government life, co-participant in political and cultural life. Reminding these threads will be my goal.