Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w województwie małopolskim

Abstract

Za główny cel pracy przyjęto określenie zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarach wiejskich województwa małopolskiego, jak i określenie dynamiki jego zmian w przyjętym okresie. Wykorzystano dane statystyczne dla 168 wiejskich jednostek przestrzennych – gmin wiejskich oraz obszarów wiejskich gmin miejsko-wiejskich. Podstawowym źródłem danych był Główny Urząd Statystyczny (dla lat 2002–2017) oraz Urząd Komunikacji Elektronicznej (dla roku 2017). Pozyskane dane posłużyły do obliczenia wskaźnika syntetycznego rozwoju społeczno-gospodarczego dla obszarów wiejskich, który składa się z następujących grup wskaźników: społecznych, demograficznych, rynku pracy, sektora rolniczego, warunków mieszkaniowych i infrastruktury. Łącznie, na potrzeby analizy, wykorzystano dwadzieścia sześć wskaźników. Stały się one podstawą do określenia obszarów wiejskich charakteryzujących się najwyższym poziomem rozwoju, tych będące na etapie stagnacji oraz jednostek wyróżniających się regresem społeczno-gospodarczego. Jednocześnie zbadano dla analizowanego obszaru, dynamikę poszczególnych grup określając cztery typy jednostek, uwzględniając relację wartości danych grup wskaźników i ich dynamikę w przyjętym okresie. Z przeprowadzonej analizy wynika, że narastają dysproporcje pomiędzy gminami bardzo słabo i bardzo wysoko rozwiniętymi gospodarczo, zwłaszcza w zakresie wskaźników opisujących rynek pracy. Jednocześnie widać zmniejszanie dysproporcji rozwojowych wśród wskaźników opisujących cechy demograficzne, jak i warunki mieszkaniowe.

The main purpose of the work was to determine the diversity of socio-economic development in rural areas of the Malopolska province and to determine the dynamics of changes in the adopted time range. Statistical material was used for 168 rural spatial units i.e. rural communes and rural urban-rural communes (data of the Central Statistical Office for 2002–2017 and data of the Office of Electronic Communications for 2017). On the basis of these data it was calculated synthetic indicator of socio-economic development for rural areas, which consisted of the following groups of indicators: demographic, social, labor market, agricultural sector, infrastructure and housing conditions. A total of twenty-six indicators were used. Then rural areas characterized by the highest level of development being at the stage of stagnation and communes characterized by socio-economic regression were determined. In addition, the dynamics of individual groups of indicators in the analyzed years were examined for rural areas and 4 types of spatial units were determined due to the relation of indicator values and their dynamics in the adopted period. The conducted research shows that disparities are growing between underdeveloped and economically developed municipalities, especially in the field of indicators characterizing the labor market. However, there is a slight reduction in development disparities in the field of indicators describing demographic characteristics and housing conditions.