| dc.description.abstract | Na plejstoceńskich stożkach i terasach Czarnego Dunajca w Kotlinie Orawskiej zalega warstwa osadów gliniastych o miąższości 1,0 -3,5 m. Nie jest dotychczas poznane pochodzenie tych osadów, a o ich genezie istnieją jedynie hipotezy. W pracy poddano weryfikacji dotychczasowe hipotezy (eoliczną, fluwialno-eoliczną, wietrzeniową) o pochodzeniu tych osadów i starano się ustalić ich genezę w oparciu o terenowe i laboratoryjne badania. Wykonano analizy sedymentologiczne osadów pobranych z wierceń i odsłonięć (łącznie 67 próbek). Z tych analiz wynika, że na wierzchowinach stożków gliny mają strukturę masywną, są bardziej jednorodne frakcjonalnie, a na niższych terasach Czarnego Dunajca występuje lokalnie ich słaba laminacja horyzontalna i słabsze wysortowanie, przemawiające za fluwialnym środowiskiem ich depozycji.
W uziarnieniu glin dominuje frakcja pylasta, co może sugerować ich pochodzenie eoliczne. Analiza stopnia obtoczenia i zmatowienia ziaren kwarcu wykazała dominacje ziaren typu INNE (różnie zwietrzałe, bez śladów transportu). Ich domieszką są ziarna pęknięte (C) i ziarna świeże, bez obróbki (NU). Na powierzchni większości ziaren występują mikrostruktury typowe dla wietrzenia chemicznego. W zespołach minerałów ciężkich z młodszych stożków Czarnego Dunajca przybywa składników mniej odpornych sugerując, że badane osady są produktem wietrzenia krystalicznych skał tatrzańskich o różnej długotrwałości.
Wyniki uzyskane z powyższych analiz wskazują łącznie, że najbardziej prawdopodobna jest złożona geneza osadów gliniastych - fluwialno-eoliczna, przy współudziale procesów wietrzenia. | |
| dc.description.abstract | Pleistocene glacifluvial and alluvial fans and terraces of the Czarny Dunajec River in the Orava Basin are covered by a 1.5-3.5 m layer of loamy deposits. Although a number of hypotheses on their origin have been proposed, so far it has not been established. This dissertation aims to verify the existing hypotheses (aeolian, fluvial-aeolian or weathering origin) and attempts to establish the origin of the loams based on laboratory and field research.
Sedimentological analyses of the loams (performed on 67 samples obtained from boreholes and outcrops) indicated that the studied sediments on the fans are typified by massive structure and greater homogeneity in grain-size composition, while those on lower terraces of the Czarny Dunajec locally exhibit weak horizontal lamination and are less sorted (suggesting fluvial depositional environment).
In terms of grain-size composition, the loams mostly consist of silt fraction which may suggest aeolian origin of the studied sediments. The analysis of quartz frosting and rounding showed predominance of OTHER-type grains (various degrees of roundness, no traces of transport), with accessory broken (C) and fresh (NU) grains. The surfaces of most grains exhibit microstructures typical of chemical weathering. In turn, the groups of heavy minerals from younger fans of the Czarny Dunajec River are more rich in less resistant components suggesting that the loams may have been formed as a result of weathering of the glacifluvial material transported from the Tatra Mountains.
The results of the analyses performed within the scope of this dissertation indicate polygenetic (aeolian-fluvial and weathering) origin of the loams as the most probable. | |
