Procesy społeczno-polityczne w Libanie : kontekst historyczny i obraz współczesny

Abstract

Rozprawa opisuje zmiany społeczno - polityczne w Libanie od początku XX wieku do dziś. W pracy wykorzystany został model demokracji konsocjonalnej stworzony przez Arendta Lijpharta, który strukturyzuje cały wywód poprzez skupienie na kwestiach istotnych dla tego systemu oraz pozwala wyciągnąć wnioski co do zmian jakie powinny nastąpić w libańskim systemie politycznym, tak aby stał się bardziej stabilny i lepiej odpowiadał współczesnym wyzwaniom. Libańska demokracja konsocjonalna posiada strukturalne cechy rodzące napięcia społeczne. Jedną z nich jest niska responsywność wobec zmian demograficznych i związanych z nimi migracji ludności z prowincji do miast. Drugą cechą jest zamknięta scena polityczna zbudowana wokół oligarchicznych rodów i przywódców grup wyznaniowych, która wykształciła system klientelistyczny oparty na znajomościach, korupcji i nepotyzmie (arab. wasta). Trzecim słabym punktem systemu libańskiego jest duża zależność od sił zewnętrznych, które wykorzystywały sprzyjające im mniejszości jako prokurentów swoich interesów w regionie. Celem pracy jest nakreślenie jak najpełniejszego obrazu społeczeństwa i polityki Libanu oraz zmian w nich następujących. Tezą pracy jest stwierdzenie, iż przyjęcie mechanizmów oraz instytucji demokracji konsocjonalnej w Libanie w znacznym stopniu ogranicza napięcia wynikające ze sfragmentaryzowanego społeczeństwa oraz przyczynia się do wzrostu stabilności państwa.

Dissertation portrays socio - political changes in Lebanon from beginning of the XXth century till present. Work uses Arendt Lijphart’s model of consociational democracy, which gives structure to the analysis by concentrating on key elements of the system and allows to make assumptions on what changes are to be made in Lebanese political system in order to make it more stable and better adapted to current political challenges. Lebanese consociational democracy is characterized by structural causes of social conflicts. First of them is the low responsiveness to the demographic changes which include migration from rural areas to the cities. Second is a closed political scene built around oligarchic families and sectarian leaders. This led to the creation of clientelistic system based on corruption and nepotism (Arabic wasta). Third weak point of Lebanese system is its great dependency on regional powers, which use Lebanese minorities as their proxys safeguard their interests in the region. Purpose of the dissertation is to create a complex image of the Lebanese society and politics and their changes in time. Thesis of the work is the assumption that the application of democratic institutions and mechanisms in Lebanon greatly decreased the tensions of the fragmented society and contributes to the stability of the state.