Geneza demokratycznych przemian Ukrainy

Abstract

Artykuł poświęcony jest demokratycznym przemianom w Ukrainie, które miały miejsce od końca lat 80 do początku lat 90. XX wieku i były związane z reformami M. Gorbachowa. Przekazanie demokratycznej inicjatywy w ręce prywatne, a także zarejestrowanie ogólnokrajowej i demokratycznej opozycji sprawiło, iż stała się ona główną konkurencją Komunistycznej Partii Ukrainy w walce o władzę na początku lat 90. Proces ten został poddany analizie w niniejszym artykule. Autor stoi na stanowisku, że nieudana próba zamachu stanu spowodowała zrozumienie u nomenklatury Ukraińskiej Partii Radzieckiej potrzebę ogłoszenia niepodległości Ukrainy. Oddalenie od Centrum Unii, a także użycie haseł narodowego-demokratycznych i zawarcie kompromisu z umiarkowanymi członkami partii pozwoliło pragmatycznie myślącej nomenklaturze utrzymać pozycję władzy w systemie politycznym Ukrainy w czasach postsowieckich. Brak zmian w elicie politycznej, słabość opozycji, utrzymanie nieformalnych instytucji i praktyk w życiu politycznym oraz próżnia wartości w społeczeństwie nie tylko nie pozwoliły demokratycznemu kierunkowi na uzyskanie przyczółka na Ukrainie, ale i wprowadziły konserwatywny model do demokracji.

The article is devoted to the deployment of democratic transition in Ukraine, which took place at the end of 1980’s and the beginning of 1990’s and were associated with the reforms of M. Gorbachov. The transition of democratic iniciative to the public hands and registration of national-democratic opposition, which has become a major competitor of the Communists Party of Ukraine in the struggle for power in the early 1990s. This process has been analyzed in the article. The author claims that the failure of the coup attempt ultimately made the Ukrainian Soviet Party nomenclature understand the need to proclaim the independence of Ukraine. Being distant from the Union Centre, using the slogans of the national democratic movement and reaching compromise with its moderate members let the pragmatic nomenclature keep hold on power in the political system of post-Soviet Ukraine. The immubility of the political elite, the weakness of the opposition, maintaining informal institutions and practices in the political life and the vacuum of values in society did not allow democratic direction gain a foothold in Ukraine and led conservative model transit to democracy.