Charakterystyka mineralogiczno-chemiczna fosforanowej mineralizacji wybranych naczyń tętniczych człowieka

Abstract

Badania przeprowadzono na wycinkach naczyń tętniczych pobranych podczas badań sekcyjnych zwłok 23 osób, obojga płci, w wieku 45-87 lat, u których stwierdzono kliniczne następstwa miażdżycy. Wycinki naczyń o długości 2,5 cm pobrano z lewej tętnicy biodrowej, lewej tętnicy wieńcowej i lewej tętnicy podstawy mózgu. Celem pracy było określenie składu mineralnego i chemicznego oraz postaci występowania złogów nieorganicznych w tych tętnicach. Badania wykonano przy pomocy: mikroskopu skaningowego, mikrosondy elektronowej, dyfraktometru rentgenowskiego oraz metody spektroskopii w podczerwieni. Stwierdzono, że minerały krystalizujące w tętnicach reprezentują fosforany wapnia o strukturze hydroksyapatytu, którym towarzyszy substancja o słabo uporządkowanej strukturze atomowej. W złogach mineralnych stwierdzono także obecność grup CO[3][2]- oraz niewielkie ilości siarki i magnezu. Złogi mineralne zlokalizowane są zarówno na śródbłonku tętnic jako idiomorficzne kryształy oraz tzw. zwapnienia, jak również pod śródbłonkiem w formie mineralnych ziaren. Rozmieszczenie złogów w badanych odcinkach tętnic okazało się nierównomierne. Tętnice biodrowe i wieńcowe były silniej zmineralizowane niż tętnice podstawy mózgu. W tętnicach biodrowych i wieńcowych mineralizacja występowała na i pod śródbłonkiem. Tętnice podstawy mózgu zmineralizowane były wyłącznie na śródbłonku.

The studies were carried out on the arteries obtained from bodies of peoples (23 persons) representing both sexes, who died in the ages 45 to 87 years. The consequences of sclerosis of these peoples were earlier recognized clinically. The 2,5 cm long segments of: hip, coronary and brain-base arteries ware examined using ERD, XRD, IR spectroscopy, SEM and chemical methods. The aim of the investigation was mineralogical and chemical identification of substances crystallizing in the arteries. The studies revealed that mineralization contains two different mineral substances i.e. crystalline and noncrystalline ones. The crystalline substance is hydroxyapatite containing CO[3][2-] groups. The noncrystalline phosphate substance has not fixed mineral and chemical composition. The calcification was observed on and beneath the intima. The calcification present on intima is represented by crystals of apatite as well as by phosphate deposits showing sometime lamination. The mineralization beneath the intima was noticed as grains. Each of these three types of artery mineralization is hazardous but hip and coronary arteries were, in analyzed samples, stronger mineralized than brain-base arteries. The calcification of hip and coronary arteries was present on and beneath the intima, whereas brain-base arteries were mineralized mainly on the intima.