| dc.description.abstract | Kiedy kolejny dziewiąty tom „Prac Bibliotekoznawczych” w ramach „Roczników Naukowo-Dydaktycznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie” znajdzie się w rękach czytelników, będzie mijać dwadzieścia lat od formalnej samodzielności Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, której powstanie zapoczątkowało powołanie 22 listopada 1975 r. w Instytucie Filologii Polskiej Zakładu Bibliotekoznawstwa. W październiku 1977 r. Zakład decyzją Rektora WSP wyłączony został z Instytutu Filologii Polskiej („Powołuję z dniem 1 października 1977 r. przy Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej Samodzielny Zakład Bibliotekoznawstwa”). Niniejszy tom przygotowany był z myślą o Jubileuszu 50 lat istnienia Uczelni, ale ukazuje się z pewnym opóźnieniem, wywołanym innymi publikacjami Katedry oraz ogłaszaniem materiałów z różnych konferencji. Nie zmienia to jednak jego charakteru, bowiem jubileusze macierzystej Uczelni uświetnia się najlepiej pracą twórczą.
Układem tom nawiązuje do poprzednich edycji, wprowadza też pewne zmiany. Składają się nań artykuły i materiały o zróżnicowanej tematyce, odzwierciedlające zainteresowania badawcze pracowników Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, skupionych w pięciu nowych pracowniach. Zarządzeniem nr R-13/95 z dnia 21 listopada 1995 r. Rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w sprawie zmian organizacyjnych, w Katedrze utworzono: Pracownię Historii Książki (kierownik: dr hab. Maria Konopka), Pracownię Bibliotekoznawstwa (kierownik: dr hab. Józef Szocki, prof. WSP), Pracownię Czasopiśmiennictwa Polskiego i Kultury Literackiej XIX i XX wieku (kierownik: prof. zw. dr hab. Jerzy Jarowiecki), Pracownię Edytorstwa i Teorii Tekstu (kierownik: dr hab. Maciej Kawka, prof. WSP), Pracownię Informacji Naukowej (kierownik: dr Barbara Kamińska-Czubałowa). Wśród autorów publikacji jest grupa młodych badaczy i doświadczonych nauczycieli akademickich, niektóre mają charakter debiutu naukowego (Beata Haładus). Ujawniają oni różnorodne metodologiczne podejście do opracowywanych tematów. Wszystkie artykuły mają oryginalny charakter i wnoszą - zdaniem redaktora i recenzentów - nowe informacje do wiedzy o bibliotekach i książce oraz czasopiśmiennictwie.
Katedra skupia specjalistów reprezentujących odmienne dziedziny wiedzy, stąd różnorodność tematyczna zamieszczonych w tomie publikacji. Ujęto je w następujące działy: A: Artykuły i rozprawy, B: Materiały, C: Recenzje, omówienia, D: Kronika naukowa, sprawozdania.
W dziale pierwszym wyodrębniono dwie części. Pierwsza dotyczy dziejów książki i bibliotek, druga czasopiśmiennictwa. Warto zwrócić uwagę na dwa opracowania, które znacznie wzbogacają tematykę dotąd przedstawianą na łamach „Prac Bibliotekoznawczych”, a mianowicie: Krzysztofa Woźniakowskiego (Obecność literatur obcych w jawnym polsko-języcznym obiegu kulturalnym Generalnego Gubernatorstwa 1939-1945) oraz Beaty Haładus (Książka i czytelnictwo elementem przejawów życia kulturalnego Polaków więzionych w ZSRR w latach 1939-1956). Ta ostatnia jest fragmentem pracy magisterskiej, która wywołała duże zainteresowanie Związku Sybiraków, czemu dali wyraz w „Księdze Sybiraków”. Pozwalam sobie zamieszczony tam fragment ich oceny przytoczyć:
„Kiedy więc w 1994 roku do naszego Koła Związku Sybiraków w Gliwicach zgłosiła się abiturientka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie z tematem dyplomowym, wpadliśmy z Prezesem Jerzym Miksiewiczem w konsternację, bo oto profesor wyższej uczelni z własnej inspiracji podjął próbę wejścia na teren historii źle widziany przez polski areopag naukowy. W dodatku, ustalony przez promotora temat Przejawy życia kulturalnego Polaków więzionych w ZSRR w latach 1939-1956 w świetle wspomnień wydał nam się w pierwszej chwili wręcz niewłaściwy, bo to tak, jakby skazańca na szafocie pytać o jego doznania estetyczne. Wydał się nam także ryzykowny. No bo cóż młoda osoba, bez żadnych dotąd związków z tzw. „martyrologią wschodnią” będzie mogła w tej pracy wykazać, jeśli wreszcie znajdzie jakieś materiały do niej? Że zesłani łagiernicy tak zostali upodleni przez gnębiciela, że zatracił zdolność życia duchowego? Albo, jeśli znajdzie dowody przejawów kultury w tamtej, tak egzotycznej dla niej rzeczywistości to czy, nie mając z autopsji możności oceny dolegliwości tamtej rzeczywistości, nie spłyci sprawy tak, że z pracy tej dla czytelnika wyłoni się puenta: tak jak myślałam, nie było im tak wcale źle! [...]. Kiedy po roku otrzymaliśmy egzemplarz ukończonej pracy, z ocenami naukowymi, ze zdumieniem stwierdziliśmy, że Autorka dokonała rzeczy, zdawało się niemożliwej. Znalazła dowody źródłowe występowania w zesłańczej diasporze niemal wszystkich form życia kulturalnego, ale przy tym w tak specyficznych przejawach jakie ukształtowały nadzwyczaj trudne, wręcz skrajne warunki bytowania syberyjskiego. Co więcej, nie wprost, swoim stwierdzeniem, ale poprzez dokumentacyjny przewód całej sprawy wykazała, że życie kulturalne, duchowe polskiej diaspory było jednym z warunków determinujących przetrwanie z zachowaniem tożsamości narodowej”.
W dziale drugim znalazły się: pierwsza część monograficznego opracowania pt. Dwutygodnik „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny" (Poznań 1902-1910) autorstwa ks. dra Henryka Szareyki oraz fragment większej rozprawy o prasie krakowskiej przed powstaniem listopadowym pt. Inspiratorska rola pism krakowskich z lat 1795-1830 w zakresie publikowania wydawnictw samoistnych pióra dr Wandy Krotos.
W trzecim dziale „Materiały” na uwagę zasługuje fragment wspomnień emerytowanego wieloletniego bibliotekarza i bibliotekoznawcy, związanego z Biblioteką Jagiellońską, a następnie kierującego Biblioteką Główną WSP w Krakowie, dra Edwarda Chełstowskiego. Przed kilku laty w Pracach Bibliotekoznawczych ogłoszono wspomnienia doc. dr hab. Ireny Bar-Święch, dotyczące też Biblioteki Jagiellońskiej. Oba teksty korespondują ze sobą.
W dziale czwartym „Kronika naukowa, sprawozdania”, znalazły się wspomnienia o zmarłych uczonych, współpracujących z Katedrą oraz tradycyjnym już zwyczajem zamieszczono artykuły dotyczące działalności dydaktycznej i naukowej Katedry za lata 1993-1996 i dorobku badawczego pracowników Katedry, a także sprawozdania z konferencji przez nią organizowanych. | pl_PL |
