Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Z. 201. Prace z Historii Oświaty i Wychowania 5

Abstract

Kolejny, piąty tom „Prac z Historii Oświaty i Wychowania”, który przekazujemy do rąk Czytelników zawiera wyniki działalności naukowo-badawczej środowiska historyków wychowania WSP w Krakowie. Tom składa się z dwóch wyraźnie wyodrębnionych części. Pierwsza z nich obejmuje rozprawy i artykuły, druga zaś sprawozdania i recenzje. W kontekście zawartości treściowej obu części taki podział wydaje się być w pełni uzasadniony. Zakres tematyczny, jego rozpiętość czasowa i przestrzenna obejmuje zróżnicowaną tematykę - od zagadnień wychowania moralnego rodziny arystokratycznej w czasach karolińskich, aż do szczegółowych problemów edukacyjnych współczesności. Część pierwszą tomu otwiera rozprawa Jana Rysia, który przybliża czytelnikowi „Podręcznik” Dhuody, napisany przez nią w IX wieku dla syna. Dzieło to ukazuje wychowanie w rodzinie arystokratycznej w dobie karolińskiej. Autor podjął temat niezbyt często eksplorowany w naszej historiografii oświatowej, stąd mało znany polskiemu czytelnikowi. Podobnie praca Jana Krukowskiego „O modum docendi w polskich szkołach w XVII wieku” pogłębia w znacznym stopniu wiedzę z zakresu pedeutologii. Problematyka związana z zawodem nauczycielskim jest także przedmiotem rozważań Andrzeja Klisia. Podstawę jego analizy stanowią wspomnienia o nauczycielach wiejskich, napisane przez uczniów dziewiętnastowiecznych szkół galicyjskich. Zagadnienie początków szkolnictwa zawodowego w Nowej Hucie omówił Ryszard Ślęczka. Przedstawione w artykule problemy zwracają uwagę na konieczność naukowej analizy szkolnictwa w okresie kształtowania się nowej rzeczywistości społeczno-politycznej w Polsce po II wojnie światowej. Praca Zygmunta Ruty stanowi syntetyczny zarys problemu kształcenia nauczycieli w uniwersytetach i wyższych szkołach pedagogicznych w Polsce w latach 1945-1965. Tekst osadzony dobrze w rzeczywistości historycznej i uwzględniający potrzeby tej edukacji w kontekście planowanej reformy oświaty i wychowania w Polsce. Pierwszą część tomu zamyka ciekawe studium Wacława Marmona poświęcone dziejom lokalnym i regionalnym w badaniach historycznooświatowych. Autor nakreślił interesujący wizerunek ewolucji badań regionalnych i lokalnych od ich początków aż po ostatnie lata. Druga część tomu zawiera sprawozdania i recenzje. Znajduje się w niej sprawozdanie Zygmunta Ruty z działalności badawczej i stanu kadrowego Katedry Historii Oświaty i Wychowania WSP w Krakowie oraz teksty recenzji Dziejów miasta Nowego Sącza (t. II) i Źródeł do dziejów Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (t. III) opracowane przez Zygmunta Rutę i Czesława Majorka. Stanowią one wartościowe źródła informacji z zakresu dziejów oświaty i wychowania. Publikowanie tego typu opracowań stwarza okazję nie tylko poznawania dorobku naukowego poszczególnych ośrodków badawczych, ale również inspirowania ich do podobnej wymiany osiągnięć i tworzenia w ten sposób swego rodzaju systemu informacji naukowej. Całość zamyka sprawozdanie Ryszarda Ślęczki z XVIII Międzynarodowej Konferencji Historyków Oświaty i Wychowania, która odbyła się w Krakowie w dniach 6-9 sierpnia 1996 roku.