Poglądy wierzących i niewierzących naukowców na to, jakie cechy przypisuje Bogu większość Polaków

Abstract

Artykuł przedstawia niektóre wyniki eksploracyjnego badania ankietowego, w którym 186 polskich naukowców wypowiedziało się anonimowo na temat swojej wiary bądź niewiary w B oga oraz odpowiadało na inne pytania, m.in. o cechy przypisywane Bogu przez większość Polaków. Autor założył, że odpowiedzi na to pytanie ujawnią ważny aspekt kulturowego obrazu Boga u badanych, a zarazem pozwolą porównać ów aspekt kulturowego obrazu Boga u badanych wierzących i niewierzących. Podział badanych na trzy grupy: (1) wierzących w B oga, (2) ateistów i agnostyków oraz (3) „pozostałych badanych” ujawnił, że członkowie pierwszej grupy istotnie częściej niż należący do grupy drugiej i trzeciej zapowiadali, że nie będą odpowiadać na pytanie o poglądy Polaków na cechy Boga. Wśród osób, które na to pytanie odpowiedziały, badani wierzący w B oga częściej niż badani z grupy drugiej i trzeciej wybierali opcję: „nie wiem, jaka byłaby dominująca odpowiedź”. Autor rozważył kilka hipotez na temat przyczyn wskazanych różnic. Skłania się ku przypuszczeniu, że dla osób wierzących istotna jest treść własnego obrazu Boga, mniejsze znaczenie ma zaś obraz Boga u innych ludzi. Dla osób niewierzących w B oga idea Boga ma sens tylko w odniesieniu do wierzeń innych osób, dlatego osoby chętniej wypowiadają się na temat obrazu Boga u Polaków.

The paper presents some results from an exploratory survey of Polish scholars. 186 subjects declared anonymously their faith or lack of faith in God and responded to other questions, including the question about the qualities attributed to God by the majority of Poles. The subjects were categorized into three groups: “believers,” “non-believers” (atheists and agnostics) and “others” (who have chosen another self-description). Their comparison revealed that the subjects of the first group significantly more often announced that they would not answer the question concerning the Poles’ views on the attributes of God. Also among those “believers” who declared their general willingness to respond to the above question, many of them – while responding to questions about the specific attributes of God – chose the option: “I do not know what would be the dominant response [of Poles].” The author formulated the hypothesis that these findings may be the result of the different role that God’s image plays in the lives of various people. For “believers” most important is their own image of God, the cultural image of God may be of lesser importance. For “non-believers” and “others,” the idea of God has meaning only in relation to the beliefs of other people. That is why these people are more willing to speak up about the image of God in the eyes of their Polish fellow citizens.