Przemiany struktury przestrzennej miasta w świetle archiwalnych materiałów kartograficznych – Nowe Miasto w Mysłowicach

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie przemian struktury przestrzennej tzw. Nowego Miasta – jednej z dwóch historycznych części śródmieścia Mysłowic. Geneza tej przestrzeni sięga XIX wieku, gdy rozpoczął się jej rozwój funkcjonalno-przestrzenny w oparciu o funkcje graniczne oraz transport kolejowy (ważny węzeł międzynarodowy od 1847). Podstawowym źródłem informacji o stanie morfologicznym obszaru badań były archiwalne i współczesne plany miasta, przedstawiające Nowe Miasto w poszczególnych etapach jego ewolucji. Metodyka postępowania badawczego polegała na chronologicznym zestawieniu wybranych materiałów kartograficznych, zgodnie z metodą analizy planów miasta M.R.G. Conzena. Kolejny krok obejmował interpretację, weryfikację oraz analizę porównawczą treści planów poprzez ich nałożenie na siebie. Efektem badań była wizualizacja dynamiki przemian struktury przestrzennej obszaru badań w latach 1859–2013. Wyróżniono trzy fazy (stadia) rozwoju struktury przestrzennej Nowego Miasta: inicjalną (druga połowa XIX w.), maksymalnego wypełnienia urbanistycznego (początek XX w.) oraz regresu przestrzennego (początek XXI w.).

The author’s aim was to present the spatial structure transformations within one of the old part of the Mysłowice city – Nowe Miasto (New Town). The genesis of this area dates back to 19th century, when its functional and spatial development connected with boundary functions and railway transport (an important international railway hub since 1847) was observed. Fundamental source concerning the morphologic state of Nowe Miasto are archival and contemporary town plans, showing different evolution stages of study area. Research procedure was based on chronological comparison of these cartographic materials, according to M.R.G. Conzen’s method. The next step of research included interpretation, verification and comparative analysis of the plans through their overlapping. The final result is visualization of spatial structure dynamics within the study area over the 1859–2013 period. Three phases of the spatial and functional development of Nowe Miasto urban space were identified: initial (second half of 19th cent.), culminate (early 20th cent.) and spatial regression (the are of 21th cent.).