Stanisław Gajewski (1912-1995). Biografia dyplomaty

Abstract

Praca niniejsza została podzielona na sześć rozdziałów. W pierwszym zostały przedstawione rodzinne korzenie Gajewskiego, omówione zostały młodzieńcze lata, edukacja i początki pracy zawodowej. Szczególny nacisk został położony na środowisko w jakim wychowywał się Stanisław Gajewski. Masa znakomitych osób, z którymi od małego stykał się, warta była szerszego omówienia nie tylko w kontekście bohatera pracy. Gajewski zresztą pielęgnował raz zawarte znajomości i utrzymywał bliskie kontakty z przyjaciółmi w Polsce oraz zagranicą. W nawiązaniu do działalności dyplomatycznej sporo miejsca zostało poświęcone Anatolowi Mühlsteinowi, Marii Dąbrowskiej, Stanisławowi Stempowskiemu, Janowi Strzeleckiemu czy Kazimierzowi Błeszyńskiemu. Byli to wybitni przedstawiciele literatury, filozofii i polityki. Dla polskiej nauki niezwykle ważny był Wacław Gajewski, którego wątek również został poruszony. W rozdziale drugim zostały zawarte informacje dotyczące okresu drugiej wojny światowej. Najbardziej enigmatyczny czas w życiu Gajewskiego, ponieważ w materiałach źródłowych na temat znajduje się niewiele wzmianek. Pewne jest to, że w tym czasie Gajewski ożenił się, a kulisy tego mariażu były dość, zaskakujące. Główny nacisk został położony na osoby Janiny Milejkowskiej i jej ojca Izraela Milejkowskiego, znanego przed wojną lekarza. Rozdział trzeci obejmuje okres do 1948 roku. Był to pierwszy pobyt Gajewskiego na zagranicznej placówce w Czechosłowacji, gdzie uczył się rzemiosła dyplomaty. W tle czają się ważne wydarzenia polityczne i narodowościowe na linii Warszawa - Praga, a Gajewski niejako znajdował się w oku cyklonu. Potem nastąpił nieoczekiwany powrót do Polski. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych piął się po szczeblach urzędniczej kariery. Poznając mechanizmy funkcjonowania poszczególnych departamentów miał okazję przyjrzeć się sposobowi prowadzenia przez państwo polityki zagranicznej. Władając językiem angielskim Gajewski stanął na czele delegacji, której zadaniem było doprowadzenie do zneutralizowania losów jeńców wziętych do niewoli w czasie wojny w Korei. Mimo, że polska misja zakończyła się fiaskiem, Gajewski jako jeden z nielicznych mógł uznać kilkumiesięczny pobyt w okolicach Panmundżonu za udany, gdyż zdobył bezcenne umiejętności, międzynarodowe obycie i zawarł istotne znajomości dla, jego dalszej kariery. W końcu wyjazd na niezwykle prestiżową placówkę w Paryżu i powołanie na stanowisko ambasadora we Francji. Był to szczyt kariery Gajewskiego, trwający niespełna osiem lat. O ile oceny Gajewskiego dotyczące jego kompetencji na ogół były, pozytywne, gdyż miał idealne do tego predyspozycje, o tyle stały się przyczyną gwałtownego i niespodziewanego końca kariery w 1961 r.

This work is divided into six chapters. The first chapter presents Gajewski's ancestry, discusses his adolescence, education and the beginnings of his work. Special emphasis is placed on the environment in which Stanisław Gajewski grew up. The plethora of outstanding individuals he had encountered from a very early age was worth a wider discussion, not only in the context of the protagonist of this work. Gajewski also nurtured friendships and kept in close contact with friends in Poland and abroad. In connection with his diplomatic activities, much space was devoted to Anatol Mühlstein, Maria Dąbrowska, Stanisław Stempowski, Jan Strzelecki and Kazimierz Błeszyński. They were outstanding representatives of literature, philosophy and politics. Waclaw Gajewski was extremely important for the Polish science, and this thread was also touched upon. The second chapter contains information about the World War II period. The most unexplored time in Gajewski's life as there is little mention of it in the source materials. What is certain is that at that time Gajewski got married, and the backdrop of that marriage was quite surprising. The main emphasis was put on Janina Milejkowska and her father Izrael Milejkowski, a doctor well known before the war. The third chapter covers the period until 1948. It was Gajewski's first stay in a foreign institution in Czechoslovakia, where he explored the trade of a diplomat. This setting is fraught with pivotal political events and ethnic issues between Warsaw and Prague, and Gajewski was, in a way, in the eye of the storm. He then returned to Poland unexpectedly. In the Ministry of Foreign Affairs, he was on his way up to becoming a major official. By learning about the mechanisms governing individual departments, he had the opportunity to look at the way the state conducted its foreign policy. As a speaker of English, Gajewski headed a delegation whose task was to neutralise the fate of those taken prisoner during the Korean war. The visit to Panrnunjon was a failure, yet Gajewski was one of the few who could consider the few months' stay in the vicinity of Panmunjon to be a success, as he gained invaluable skills, international familiarity and made acquaintances important for his further career. Finally, he went to an extremely prestigious institution in Paris and was appointed ambassador in France. It was the peak of Gajewski's career, lasting less than eight years. While assessments of Gajewski's competences were generally positive, as he was ideally suited for it, they were the cause of the sudden and unexpected end of his career in 1961.