Науковий сеґмент в українському видавничому русі Центрально-Східної Європи, 1939–1945: інституційне забезпечення

Abstract

Artykuł dotyczy segmentu naukowego w ukraińskim ruchu wydawniczym II wojny światowej. Przeanalizowano wpływ na ramy instytucjonalne nauki ukraińskiej destrukcyjnych działań ze strony ZSRR i reżimu nazistowskiego (zakaz Naukowego Towarzystwa im. Szewczenki, systematyczne represje przeciw wybitnych naukowców, ewakuacja większości instytucji badawczych do Ufy, zaprzestanie systematycznych badań, szkolnictwa wyższego i funkcjonowania firm wydawniczych). Rozpatrywane są próby reorganizacji działalności towarzystw naukowych, muzeów, archiwów, instytucji edukacyjnych, oceniono ich wkład do ruchu wydawniczego w Komisariacie Rzeszy Ukraina, Generalnej Guberni, Protektoracie Czech i Moraw, Trzeciej Rzeszy. Zwrócono uwagę na potrzebę zbadania i powrotu do współczesnego dorobku naukowego ukraińskich uczonych w języku niemieckim.

The article explores the role of the academic community in the Ukrainian publishing movement during the Second World War. It analyzes how the destructive actions on the part of the Soviet and the Nazi regimes (the prohibition of the Shevchenko Scientific Society, the systematic repression of prominent scholars, the evacuation of most scientific-research institutions to Ufa, and the curtailment of systematic research, higher education and publishers) influenced the institutional frameworks of scholarship and learning. It also discusses efforts to renew and reorganize the activities of societies, institutions, clubs, museums, archives, and to establish new academic and educational associations, and examines the impact they made on the scholarly publishing movement in the territories of the Reichskommissariat Ukraine, the General Government (Generalgouvernement), the Protectorate of Bohemia and Moravia (Protektorat Böhmen und Mähren), and the Third Reich. The article emphasizes the need to study and to reevaluate works by Ukrainian scholars written in the German language.