Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 184. Studia Paedagogica 5. Samodzielność osób z niepełnosprawnością

Abstract

W humanistycznej koncepcji człowieka samodzielność stanowi kategorię ściśle powiązaną z podmiotowością i autonomią. Wzrastając do niezależności, nabywamy nie tylko wiedzę o otaczającym nas świecie i umiejętności, pozwalające na samodzielne funkcjonowanie w różnych sferach życia, lecz również poczucie własnej kompetencji i sprawczości. Poszukując rozwiązań konstytuujących nasze relacje ze światem, stopniowo uczymy się dokonywać wyborów, przewidywać ich konsekwencje, a także ponosić za nie odpowiedzialność. Kierunki i dynamika dokonujących się w tym zakresie zmian warunkowane są splotem wielu czynników, do których niewątpliwie zaliczyć należy niepełnosprawność. Sytuacja człowieka z niepełnosprawnością, tracącego nierzadko zarazem możność samodzielnego wykonywania podstawowych czynności samoobsługowych, jak i zdolność podejmowania decyzji, bądź też ograniczanego przez otoczenie w dążeniach do realizacji wyznaczonych celów, rodzi szereg trudnych i ważkich, z punktu widzenia kształtowania się jego autonomii, pytań. W jakim stopniu i w jakim zakresie osoba z niepełnosprawnością rozpoznaje własną sytuację? Jaka wiedza, umiejętności i kompetencje warunkują rozwój jej niezależności? Jakie zasoby tkwiące w środowisku sprzyjają możliwości sprawowania kontroli nad własnym życiem i otoczeniem? Takie właśnie zasadnicze pytania dotyczące samodzielności osób z niepełnosprawnością stawiają również Autorzy tekstów zamieszczonych w kolejnym, V już tomie niniejszego czasopisma. Artykuły skoncentrowane zostały wokół trzech podstawowych tematów: środowiskowych uwarunkowań samodzielności, samodzielności uczniów z niepełnosprawnością w szkole oraz samodzielności osoby z niepełnosprawnością u progu dorosłości. Dziękując Autorom za współpracę, wyrażamy przekonanie, że ich przemyślenia staną się inspiracją dla badaczy i praktyków, poszukujących najbardziej efektywnych sposobów działania, wspierających dążenie osób z niepełnosprawnością do niezależności. Podziękowania składamy również na ręce recenzentów.