Wpływ benzo[a]pirenu i aflatoksyny B1 na zmiany morfologiczne i metaboliczne w układzie krwionośnym zarodków kurzych (Gallus gallus domesticus L.)

Abstract

Benzo[a]piren jest wielopierścieniowym węglowodorem aromatycznym powszechnie występującym w zanieczyszczeniach powietrza, dymie i niektórych rodzajach żywności. Tymczasem aflatoksyna B1 jest mykotoksyną często wykrywaną w glebie i licznych niewłaściwie przechowywanych produktach spożywczych. Obydwie te substancje wykazują działanie karcinogenne, teratogenne i neurotoksyczne. W przedstawionej pracy badano efekty oddziaływania dwóch rozpuszczalnych w lipidach, organicznych substancji toksycznych: benzo[a]pirenu i aflatoksyny B1 na wybrane morfologiczne oraz biochemiczne parametry serca oraz niektórych naczyń krwionośnych podczas rozwoju zarodków kury domowej. Toksyny te podawano w 6 dniu inkubacji jaj lęgowych do pęcherzyka żółtkowego, każdą w trzech dawkach w oleju rzepakowym (jako rozpuszczalniku). Ponadto wykorzystano grupę kontrolną, której podawano sam olej rzepakowy oraz grupę intaktów, którą pozostawiono bez ingerencji. W 14 dniu inkubacji jaja otwarto i pobrano tkanki zarodkowe do analiz. W wykonanych eksperymentach stwierdzono wystąpienie uszkodzeń tkanki serca, dawko-zależnych zmian części analizowanych parametrów morfometrycznych mięśnia sercowego (głównie o charakterze przerostowym) oraz zmian w aktywnościach enzymów antyoksydacyjnych, stężeniach glutationu zredukowanego i aldehydu malonowego w tkankach układu krwionośnego, a także osłabienie rozwoju sieci naczyniowej krążenia pozazarodkowego w przypadku grup traktowanych najwyższymi dawkami badanych toksyn. Wyniki te korespondują z danymi literaturowymi dotyczącymi wpływu benzo[a]pirenu i aflatoksyny B1 na organizmy innych zwierząt i człowieka, a także z efektami oddziaływania niektórych innych toksyn na rozwój zarodków kurzych. Dostarczają wiele nowych informacji na temat skutków ekspozycji układu krwionośnego na te substancje w modelu in ovo.

Benzo[a]pyrene is a polycyclic aromatic hydrocarbon widely present in urban air pollution, smoke and certain kinds of foods. Whereas, aflatoxin B1 is a mycotoxin often detected in soil and several foods stored under incorrect conditions. Both of them act as strong carcinogens, teratogens and neurotoxins in the organism. In the present work the effects of two hydrophobic, organic, toxic substances: benzo[a]pyrene and aflatoxin B1 on selected morphological and biochemical parameters of the heart and some blood vessels were examined during the chicken embryos development. The toxins were administered on 6th day of the incubation of eggs into the yolk sac in three doses dissolved in the rape oil. In addition a control group which obtained only the rape oil and an intact group with no treatment were used. On 14th day of the incubation the eggs were crushed and the samples of embryonic tissues were obtained. In the performed experiments the heart tissue damage, dose-related changes in several morphometric parameters of the heart muscle (usually hypertrophy), antioxidant enzymes activity deregulation, abnormal concentrations of reduced glutathione and malondialdehyde in the tissues of the cardiovascular system and a down-regulated development of the extraembryonic vascular system in the groups treated with the highest doses of toxins were detected. These results strongly correspond with the literature concerning the impact of the benzo[a] pyrene and the aflatoxin B1 on animals and human organisms and the effects of some other toxins on the chicken embryos development. They deliver also some new information concerning the exposition of the cardiovascular system in ovo to these substances.