Strategie hedgingowe państw Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej jako odpowiedź na rosnącą potęgę Chin

Abstract

Rozprawa doktorska dotyczy strategii hedgingowych realizowanych przez państwa Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej będących odpowiedzią na zachodzące zmiany w międzynarodowym środowisku wywołane rosnącą potęgą Chińskiej Republiki Ludowej (Chiny/ChRL). Hedging, który pochodzi z nauki o finansach, sprowadza się do wdrażania mechanizmów, które jednocześnie optymalizują zyski i minimalizują straty. Natomiast na gruncie stosunków międzynarodowych hedging rozumie się jako strategię realizowaną przez państwa, które chcą uskuteczniać politykę równego dystansu wobec rywalizujących mocarstw i poprzez niejednoznaczność, ambiwalencję i elastyczność wobec dominujących potęg chcą zyskać jak najlepsze miejsce w wyłaniającym się nowym układzie sił. W pierwszym rozdziale omówione zostały główne kategorie pojęciowe, takie jak bezpieczeństwo, strategia i potęga z perspektywy głównych nurtów teoretycznych stosunków międzynarodowych oraz w ujęciu regionalnym. Przybliżona została także architektura bezpieczeństwa Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Kolejny rozdział traktuje o zmianach, jakie zaszły w regionie na skutek przeobrażeń dokonujących się w światowej równowadze sił. W trzecim rozdziale zostało omówione tytułowe zagadnienie hedgingu oraz strategie hedgingowe. Strategie te rozpatrywane z perspektywy równowagi sił i mieszącą się w szerokim spektrum pomiędzy równoważeniem (sojuszem przeciw) a bandwagoningiem (sojuszem z), czyli dwoma skrajnymi postawami przyjmowanymi przez państwa w środowisku rosnącego zagrożenia dla bezpieczeństwa. Rozdziały czwarty i piąty zawierają pogłębioną analizę strategii uskutecznianych przez Wietnam i Japonię wobec rosnącej potęgi Chin. Działania tych państw są rozpatrywane z perspektywy ekonomicznej, politycznej i wojskowej. Analiza miała na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie czy polityce maksymalizowania zysków wynikających ze współpracy towarzyszy wdrażanie mechanizmów zabezpieczających przed nadmiernym uzależnieniem się od Chin, jak również czy państwa poddawane analizie realizują politykę utrzymywania równego dystansu do obu rywalizujących mocarstw, tj. USA i ChRL. W oparciu o zgromadzony materiał badawczy zostało dowiedzione, że Wietnam realizuje strategię hedgingową, natomiast Japonia już nie. Nie można zatem przyjąć, że hedging jest uniwersalną strategią stosowaną przez państwa badanego regionu.

The dissertation is analysing hedging strategies implemented by East and Southeast Asian states in response to the ongoing changes in the international environment brought about by the growing power of the People's Republic of China (PRC/China). The concept of hedging is borrowed from financial science, where it is used to describe high-risk transactions and involves implementing mechanisms that simultaneously optimize profits and minimize losses. In the field of International Relations (IR), the concept of hedging is understood as a strategy implemented by states that seek to pursue a policy of equal distance from rival powers and, through ambiguity, ambivalence and flexibility towards dominant powers, want to take an optimal position in the emerging balance of power. The first chapter discusses the main conceptual categories, namely security, strategy and power, from the perspective of the main theoretical currents of IR and in regional terms. The shape of the security architecture of East and Southeast Asia is also analysed. The next chapter describes the changes that have occurred in the region as a result of the global and regional transition in balance of power. The shift of the global center of gravity from the Atlantic to the Western Pacific is the result of the rise of China's power and the simultaneous weakening of the position of the United States. The third chapter introduces the title hedging and hedging strategies. Explored from a balance-of-power perspective, these strategies are positioned between balancing (alliance against) and bandwagoning (alliance with), the two extreme stances adopted by states in an environment of growing security threats. Chapters four and five are devoted to an in-depth analysis of the strategies that Japan and Vietnam are adopting in the face of China's growing power. The attitudes of these countries are examined from economic, political and military perspectives. The study focused on verifying whether the policy of maximizing profits from cooperation with a powerful neighbour is accompanied by the implementation of mechanisms to safeguard against overdependence on China, and whether the policy of maintaining an equal distance from the two rival powers, the US and the PRC, is being pursued. Based on the collected research material, it has been proven that Vietnam implements a hedging strategy, while Japan does not. Therefore, it cannot be assumed that hedging is a universal strategy used by the countries of the analyzed region.