Wpływ studiów licencjackich z historii na kształtowanie świadomości historycznej studentów
Streszczenie
Przedmiotem dociekań pracy była świadomość historyczna, a podmiotem obserwacyjnym studenci historii I stopnia czterech uczelni: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Papieskiego imienia Jana Pawła II, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Celem badawczym było uchwycenie współczesnego obrazu studenckiej historycznej świadomości, wyszczególnienie najostrzejszych determinant jej przemian, a także ustalenie, czy zreformowane studia pierwszego stopnia są w stanie świadomość kształtować i trwale rekonstruować. Dla potrzeb pracy przeprowadzono badania empiryczne. Przedstawiona studentom ankieta składała się z pięciu części przyporządkowanych epokom historycznym: starożytności, średniowieczu, nowożytności, wiekowi XIX i wiekowi XX oraz szeroko rozumianej współczesności. Każda z tych części była złożona z pakietu pięciu stałych poleceń: stworzenia własnego kanonu najwybitniejszych postaci epoki, szeregowania przyczyn lub skutków danego wydarzenia, oceny postaci historycznej kontrowersyjnej z punktu widzenia historiografii, wyszczególnienia najistotniejszego elementu przykładowego zjawiska historycznego, a także dwóch pytań o charakterze kontrolnym (bezpośrednio odnoszącym się do wiedzy ankietowanych z dziedziny historii gospodarczej oraz historii kultury i sztuki). Pomiar diagnostyczny został przeprowadzony na początku pierwszego roku studiów i na końcu trzeciego. Badania pozwoliły na nakreślenie obrazu przemian świadomości historycznej pod wpływem studiów. W pracy udowodniono, że studia pierwszego stopnia mają wpływ na przemiany świadomości historycznej studentów. Świadomość oparta na naukowych przesłankach wypiera występujące w wyobrażeniach elementy potoczne. Ankietowani szerzej doceniają wpływ gospodarki na rozwój cywilizacji, zmniejsza się również radykalizacja ocen. Badania pozwoliły wyodrębnić ze świadomości tak zwaną historię żywą.
Pod względem formalnym składa się z pięciu rozdziałów. Dwa pierwsze dotyczą świadomości historycznej i reform szkolnictwa i zostały oparte o literaturę przedmiotu. Trzy ostatnie szczegółowo opisują badania i wyniki oraz ich interpretacje jakościową i ilościową. The subject of the PhD dissertation was the students’ history awareness, while the observed objects were the BA students of history faculty at four universities, i.e. the Jagiellonian University, the Pontifical University of John Paul II, the Silesian University in Katowice, and the Pedagogical University in Krakow. The research goal was to capture contemporary landscape of student’s history consciousness, underlining the most determinative changes in that matter, and finally to define if the reform of 1st level of university studies (BA) could be in position to build and permanently reconstruct that awareness. For the dissertation needs empirical tests were conducted.
The survey shown to students was consisting of five parts that were covering different epochs (ages) in history, i.e. the ancient history, the medieval ages, the modem age, the XIX century, the XX century and the widely considered contemporary history. Each part was constructed with five fixed tasks: to build own canon of most important characters of the epoch, to segregate the causes and consequences of the historical events, evaluation of the historical characters that were considered controversial from histological perspective, to underline most important example of historical event, and then the survey was consisting two control point questions (directly relating to surveyed students in terms of their knowledge in their economic history and history of culture and art).
The diagnostical test was run at the beginning of first year of studies and repeated at the end of third year of study. The research allowed to picture the changes of the historical awareness determined by the studies at the history faculty. In the PhD dissertation it was proved that the BA studies have the influence on changing the history awareness of students. The awareness based on academic prerequisite is disclaiming the common perception and imagination. The surveyed students are widely appreciating the influence of economy on civilization growth, and they evaluate with less radicalism the historical events. The research allowed to distinguish from awareness so called “living history”.
The PhD dissertation from formal perspective is build up from five chapters. Two first chapters are relating to history awareness and education system reform, they are based on the subject matter literature. Three last chapters are threating with details the research matter and results, together with quality and quantity interpretation.