Party Politics in Post-Independence Kosovo: Implications for Peacebuilding and Statebuilding

Abstract

This dissertation examines the role of local actors, specifically the Vetëvendosje party, in shaping Kosovo's post-independence peacebuilding and statebuilding processes within a hybrid peace environment. Employing Mac Ginty's (2011) four-part hybrid peace model as an analytical framework (Compliance Power; Incentivizing Power; Resistance of Local Actors; Alternatives Provided by Local Actors), the study investigates Vetëvendosje's engagement with two critical case studies: the Association of Serb-Majority Municipalities (ASM) and the ongoing crisis in northern Kosovo. The research reveals the significant influence of international actors' compliance power in Kosovo, highlighting the challenges faced by local actors in asserting their agency and priorities. The study demonstrates how external actors, particularly the United States and the European Union, leverage their economic, political, and diplomatic resources to pressure Kosovo into aligning with their preferred vision of post-conflict reconstruction. This is evident in the case of the ASM, where international actors have consistently pressured the Kosovo government to implement the agreement despite significant local opposition and concerns about its impact on Kosovo's sovereignty. However, the dissertation also highlights the resilience and adaptability of local actors, exemplified by Vetëvendosje's strategic engagement with international incentives and its resistance to externally imposed agendas. The analysis shows how Vetëvendosje has selectively utilized incentives offered by international actors, such as the prospect of EU membership, to advance its domestic agenda while resisting pressures that it perceives as compromising Kosovo's sovereignty and interests. In the case of the northern Kosovo crisis, Vetëvendosje has adopted a more assertive approach, challenging the status quo and advocating for Kosovo's sovereignty and the integration of Serb-majority areas into the national political and legal framework. Furthermore, the study identifies the emergence of context-specific, locally resonant alternatives to the international actors’ approach to peacebuilding in Kosovo. Vetëvendosje's proposals for a decentralized, community-based approach to minority rights protection and a more holistic and inclusive strategy for addressing the challenges in northern Kosovo underscore the party's commitment to articulating and promoting peacebuilding solutions that are grounded in the specific realities and aspirations of Kosovo's communities. The dissertation makes significant theoretical and practical contributions to the field of peacebuilding and statebuilding. On a theoretical level, the study refines and adapts Mac Ginty's hybrid peace model, proposing enhancements to better capture the nuances of Kosovo's post-conflict context. These refinements include a more dynamic and processual perspective on the interactions between international and local actors, a greater attention to issue-specific dynamics, and a more explicit engagement with the normative and critical dimensions of hybrid peace. In terms of policy and practice, the research highlights the importance of fostering a more context- sensitive, locally responsive, and adaptive approach to peacebuilding interventions, emphasizing the need for genuine dialogue, partnership, and co-creation with local stakeholders.

Niniejsza rozprawa doktorska analizuje rolę lokalnych aktorów, a konkretnie partii Vetëvendosje, w kształtowaniu procesów budowania pokoju i państwa w Kosowie po odzyskaniu niepodległości, w ramach środowiska hybrydowego pokoju. Wykorzystują czteroelementowy model hybrydowego pokoju Mac Ginty'ego (2011) jako ramę analityczną (Compliance Power - siła podporządkowania; Incentivizing Power - siła zachęt; Resistance of Local Actors - opór lokalnych aktorów; Alternatives Provided by Local Actors - alternatywny wysuwane przez lokalnych aktorów), badanie analizuje zaangażowanie Vetëvendosje w dwa kluczowe studia przypadków: Związek Gmin Serbskich (ang. Association of Serb- Majority Municipalities, dalej jako ASM) i trwający kryzys w północnym Kosowie. Badanie ujawnia znaczący wpływ siły perswazji aktorów międzynarodowych w Kosowie, równocześnie uwypuklając wyzwania, przed którymi stoją lokalni aktorzy w egzekwowaniu swojej sprawczości i priorytetów. Studium pokazuje, jak aktorzy zewnętrzni, zwłaszcza Stany Zjednoczone i Unia Europejska, wykorzystują swoje zasoby ekonomiczne, polityczne i dyplomatyczne, aby wywierać presję na Kosowo, aby dostosowało się do ich preferowanej wizji odbudowy po konflikcie. Jest to widoczne w przypadku ASM, gdzie aktorzy międzynarodowi konsekwentnie naciskają na rząd Kosowa, aby wdrożył porozumienie, pomimo znacznego sprzeciwu lokalnego i obaw o jego wpływ na suwerenność Kosowa. Rozprawa podkreśla również odporność i zdolność adaptacji lokalnych aktorów, czego przykładem jest strategiczne zaangażowanie Vetëvendosje w międzynarodowe zachęty i jej opór wobec narzucanych z zewnątrz agend. Analiza pokazuje, jak Vetëvendosje selektywnie wykorzystywała zachęty oferowane przez aktorów międzynarodowych, takie jak perspektywa członkostwa w UE, do promowania swojej własnej agendy krajowej, jednocześnie opierając się presji, którą postrzega jako zagrażającą suwerenności i interesom Kosowa. W przypadku kryzysu w północnym Kosowie Vetëvendosje przyjęła bardziej asertywne podejście, kwestionując status quo i opowiadając się za suwerennością Kosowa oraz integracją obszarów zamieszkałych przez Serbów z krajowymi ramami politycznymi i prawnymi. Ponadto badanie identyfikuje pojawienie się specyficznych dla kontekstu, lokalnie rezonujących alternatyw dla podejścia aktorów międzynarodowych do budowania pokoju w Kosowie. Propozycje Vetëvendosje dotyczące zdecentralizowanego, opartego na społecznościach podejścia do ochrony praw mniejszości oraz bardziej holistycznej i integracyjnej strategii rozwiązywania problemów w północnym Kosowie podkreślają zaangażowanie partii w formułowanie i promowanie rozwiązań w zakresie budowania pokoju, które są zakorzenione w specyficznych realiach i aspiracjach społeczności Kosowa. Rozprawa wnosi znaczący wkład teoretyczny i praktyczny do dziedziny budowania pokoju i państwa. Na poziomie teoretycznym badanie udoskonala i adaptuje model hybrydowego pokoju Mac Ginty'ego, proponując ulepszenia, aby lepiej uchwycić niuanse kontekstu powojennego w Kosowie. Udoskonalenia te obejmują bardziej dynamiczną i procesową perspektywę interakcji między aktorami międzynarodowymi i lokalnymi, większą uwagę na dynamikę specyficzną dla danego problemu oraz bardziej wyraźne zaangażowanie w normatywne i krytyczne wymiary hybrydowego pokoju. Jeśli chodzi o politykę i praktykę, badania podkreślają znaczenie promowania bardziej wrażliwego na kontekst, lokalnie responsywnego i adaptacyjnego podejścia do interwencji w budowanie pokoju, podkreślając potrzebę autentycznego dialogu, partnerstwa i współtworzenia z lokalnymi interesariuszami.