Zlodowacenie północnego skłonu Tatr Niżnych

Abstract

Niniejsza praca doktorska ma na celu charakterystykę rzeźby lodowcowej i odtworzenie ewolucji plejstoceńskich lodowców na północnym skłonie Tatr Niżnych - Tatr Ďumbierskich. Zastosowane metody badawcze to: analizy NMT, kartowanie terenowe, analiza stopnia i obtoczenia klastów, określanie względnego wieku głazów, rekonstrukcje lodowców i szacowania ich ELA. Wyniki badań wskazują, że na północnym skłonie Tatr Ďumbierskich znajduje się 29 cyrków lodowcowych. Ich parametry i stopień rozwoju są porównywalne do średniej z innych masywów Karpat. Rzeźba moren maksymalnych i podobny do tatrzańskiego stopień zwietrzenia głazów morenowych wskazuje, że powstały podczas LGM. Nie stwierdzono obecności form i osadów pre-LGM. Zrekonstruowano 11 lodowców, największe osiągały ~4,5 - 5,5 km długości a wszystkie łącznie zajmowały powierzchnię ~32 km2, a całkowita objętość lodu 1,7 km3. Szacowana średnia ELA (AABR 1,6) dała wynik ~1430 m. Systemy późnoglacialnych form recesyjnych wskazują na obecność od I do II etapów deglacjacji. Obydwa etapy miały miejsce w najstarszym dryasie, co wynika z porównania ich pozycji morfostratygraficznej, wysokości bezwzględnej i stopnia zwietrzenia do dobrze wydatowanej sekwencji form deglacjacji w Tatrach.

This doctoral thesis aims to characterize the glacial landforms and reconstruct the evolution of Pleistocene glaciers on the northern slope of the Low Tatra Mt. - Mt. Ďumbier group. The research methods applied include: analysis of DEM, field mapping, analysis of clast size and roundness assessment, determination of the relative age of boulders, glacier reconstructions, and estimates of their ELA. The results indicate that 29 glacial cirques are located on the northern slope of the Ďumbierske Tatry. Their characteristics and degree of development are comparable to the average for other Carpathian mountain ranges. The morphology of the maximum moraines, along with the weathering degree of moraine boulders, similar to that in the Tatra Mt., suggests that these features formed during the LGM. No pre-LGM landforms or deposits were identified. Eleven glaciers were reconstructed, with the largest reaching a length of ~4.5-5.5 km, and collectively covering an area of ~32 km2, with a total ice volume of 1.7 km3. The estimated average ELA (AABR 1.6) was ~1430 m. Lateglacial recessional landform systems indicate the presence of I to II stages of deglaciation. Both stages occurred during the Oldest Dryas, based on comparisons of their morphostratigraphic position, absolute elevation, and weathering degree with the welldated deglaciation sequence in the Tatra Mt.