Religijność pogranicza epok

Abstract

Ponowoczesność, jako stan społeczeństwa współczesnego, charakteryzuje się pluralizmem w systemach wartości oraz kryzysem tożsamości, który dotyczy każdego człowieka poszukującego odpowiedzi na pytania o sens swego istnienia. Religijność rozumiana jako duchowość ukierunkowana na wewnętrzny świat przeżyć i doświadczeń usprawiedliwiających codzienność, jest sposobem wyjaśniania rzeczywistości oraz cechą konstytuującą zindywidualizowaną tożsamość jednostki. Charakteryzują ją sensualizm, rytualizm oraz wspólnotowość, które wynikają z tradycji polskiej kultury religijnej. Ich trwania w czasie nie zmieniają procesy sekularyzacji oraz zmiany w rozumieniu pojęcia sacrum. Wiara w istnienie rzeczywistości pozaempirycznej w Polsce jest nadal dość silna mimo osłabienia społecznego autorytetu Kościoła katolickiego oraz wpływu intelektualnego New Age. Sensualizm, rytualizm i wspólnotowość nadal cechują religijność Polaków. Przybierają jednak nowe formy ze względu na zainteresowania wiernych wydarzeniami mirakularnymi, ruchami ekologicznymi promującymi prawa natury jako zasady obowiązujące wobec przyrody, oraz nowe ruchy religijne, których istotą jest poszukiwanie jedności ze wszechświatem rozumianym kosmicznie. Selektywność doktryn religijnych, indywidualizacja przekonań oraz prywatyzacja wszystkiego, co ma związek z wiarą w istnienie rzeczywistości pozaempirycznej, to podstawowe wskaźniki istnienia religijności pogranicza w Polsce.

Postmodernity, as a state of contemporary society, is characterized by pluralism in systems of values as well as identity crisis, which concerns everyone who is searching for answers about the meaning of his/ her existence. Religiosity, understood as spirituality directed towards the inner world of experiences that justifies everyday life, is a method of explaining reality and a characteristic constituting an individualized identity of an individual. It is characterized by sensualism, ritualism and the idea of community affiliation that stem from tradition of Polish religious culture. Processes of secularisation and changes in the meaning of the notion sacrum do not influence continuation of their existence. The belief in the existence of extraempirical reality is still relatively strong in Poland regardless of the weakening social respect for the Catholic Church and intellectual influence of the New Age movement. Sensualism, ritualism and community affiliation are still characteristic for religiosity of Poles. However, they take on new forms with regard to the interests of believers in miracular events, ecological movements promoting laws of nature as rules obligatory towards the nature, as well as with regard to new religious movements, the nature of which is to search for unity with the cosmic universe. Selectivity of religious doctrines, individualization of beliefs and privatisation of everything that is related to the belief in the existence of extraempirical reality, are the main indicators of the existence of the borderland religiosity in Poland.