Społeczności węgierskie w państwach sąsiadujących z Węgrami

Abstract

Zasadniczym celem dysertacji jest wskazanie przyczyn stopniowego regresu demograficznego mniejszości węgierskich zamieszkujących na terytoriach Rumunii, Słowacji, Serbii i Ukrainy. Aby sformułować odpowiedź na pytanie o przyczyny zaniku przedmiotowych mniejszości, dokonano analizy zachodzących wśród tych mniejszości procesów demograficznych, ekonomicznych warunków ich funkcjonowania oraz społecznoekonomicznych i politycznych czynników wpływających na ich funkcjonowanie. Podstawą tych analiz były dane statystyczne dotyczące demografii, gospodarki i cech społecznych badanych mniejszości, węgierska literatura historyczna i geograficzna, publikacje politologiczne dotyczące współczesnych wydarzeń mających wpływ na sytuację mniejszości, materiały kartograficzne publikowane przez Węgierską Akademię Nauk, a także wyniki specjalnie zaprojektowanych badań i obserwacji przeprowadzonych podczas kilku wyjazdów studyjnych do obszarów zamieszkania mniejszości węgierskich. Główna część pracy składa się z czterech rozdziałów (IV-VII), poświęconych kolejno społecznościom węgierskim zamieszkującym terytoria Rumunii, Słowacji, Serbii oraz Ukrainy. Każdy z tych rozdziałów zawiera treści dotyczące zagadnień demograficznych, ekonomicznych i społeczno-kulturowych. Poprzedza je rozdział historyczny (III), wyjaśniający okoliczności powstania przedmiotowych mniejszości. Szczególną uwagę zwrócono na proces zasiedlania Basenu Karpackiego przez Węgrów, umacnianie węgierskiej państwowości po powstrzymaniu ekspansji tureckiej oraz na podpisanie traktatu w Trianon w 1920 roku, który pozostawił ponad 3 mln Węgrów poza nowo wytyczonymi granicami nowego państwa węgierskiego. Całość poprzedza rozdział teoretyczny, w którym wyjaśniono znaczenie, jakie w badaniach geograficznych mają studia nad zróżnicowaniem etnicznym.

The primary purpose of the dissertation is to identify the causes of the gradual demographic regression of Hungarian minorities living in the territories of Romania, Slovakia, Serbia and Ukraine. In order to formulate an answer to the question of the causes of the decline of the minorities in question, an analysis was made of the demographic processes taking place among these minorities, the economic conditions of their functioning, and the social and political factors affecting their functioning. The basis for these analyses was statistical data on the demography, economy and social characteristics of the minorities under study, Hungarian historical and geographical literature, political science publications on contemporary events affecting the situation of minorities, cartographic materials published by the Hungarian Academy of Sciences, and the results of specially designed surveys and observations carried out during several study tours to the areas where Hungarian minorities live. The main part of the work consists of four chapters (IV-VII), devoted successively to Hungarian communities in Romania, Slovakia, Serbia and Ukraine. Each of these chapters contains content on demographic, economic and socio-cultural issues. They are preceded by a historical chapter (III), explaining the circumstances of the formation of the minorities in question. Particular attention is paid to the process of settlement of the Carpathian Basin by Hungarians, the consolidation of Hungarian statehood after Turkish expansion was halted, and the signing of the Treaty of Trianon in 1920, which left more than 3 million Hungarians outside the newly demarcated borders of the new Hungarian state. The entire section is preceded by a theoretical chapter that explains the value of studying ethnic diversity in geographical research.