Działania wybranych podmiotów systemu bezpieczeństwa narodowego w Polsce w przeciwdziałaniu skutkom pandemii Covid-19 w latach 2020-2022

Abstract

Rozprawa doktorska koncentruje się na działaniach wybranych podmiotów systemu bezpieczeństwa narodowego podczas pandemii Covid-19 w Polsce w latach 2020–2022. W pracy podjęto próbę kompleksowej analizy zjawiska pandemii, uwzględniając zarówno aspekt medyczny, zdrowotny, socjologiczny, społeczny, polityczny, jak i ten związany z szeroko rozumianym bezpieczeństwem, tym samym wskazując na interdyscyplinarną problematykę podejmowanego zagadnienia. Pandemia Covid-19 stanowi główny punkt odniesienia do stanu przygotowania państwa oraz podmiotów systemu bezpieczeństwa narodowego do zagrożeń o charakterze niemilitarnym. Wskazuje na to skala, jaką swoim zasięgiem objęła pandemia wirusa SARS-CoV-2, ponieważ miała wpływ na każdy obszar funkcjonowania państwa, a dalej tworzących go podmiotów i grup dyspozycyjnych. Głównym celem pracy uczyniono ocenę funkcjonowania podmiotów systemu bezpieczeństwa narodowego podczas pandemii Covid-19 w Polsce (w latach 2020–2022) oraz zaproponowanie rozwiązań ukierunkowanych na optymalizację takich działań w przyszłości. W związku z celem pracy analizą objęto: Policję, Państwową Straż Pożarną, Sił Zbrojne RP (ze szczególnym uwzględnieniem Wojsk Obrony Terytorialnej), a także medyków systemu opieki zdrowotnej. Osiągnięcie przedstawionego głównego celu badawczego pracy było możliwe dzięki realizacji celów szczegółowych. Główna hipoteza badawcza zakładała, że efektywność funkcjonowania podmiotów systemu bezpieczeństwa narodowego podczas pandemii Covid-19 w Polsce w latach 2020–2022 była niska i wymaga podjęcia działań organizacyjnych, finansowych i legislacyjnych celem jej zwiększenia. W jej potwierdzeniu lub falsyfikacji pomocne były hipotezy szczegółowe. Rozprawa składa się z wprowadzenia, sześciu rozdziałów oraz zakończenia. Praca została skonstruowana w sposób uporządkowany, rozpoczynając od wstępu, w którym przedstawiono metodologię badań. Wskazano przedmiot i zakres badawczy, cele (główny i szczegółowe), problemy (główny i szczegółowe), a także hipotezy (główną i szczegółowe). Następnie określono przyjęte metody i narzędzia badawcze. Wyjaśniono również powód podjęcia niniejszego tematu oraz uzasadniono ramy czasowe przeprowadzonej analizy, obejmujące lata 2020–2022. Konieczne pozostawało również przedstawienie stanu wiedzy w analizowanym obszarze, a także jego roli dla dyscypliny nauk o bezpieczeństwie. Poszczególne rozdziały mają charakter teoretyczny, analityczny oraz empiryczny. Część teoretyczna obejmuje wybrane podrozdziały niniejszej pracy, w których na podstawie zgromadzonej literatury przedmiotu omówiono najważniejszą terminologię, m.in. tą związaną z bezpieczeństwem, bezpieczeństwem narodowym oraz systemem bezpieczeństwa narodowego. Część analityczna stanowi najobszerniejszy fragment pracy, bowiem obejmuje pięć rozdziałów. Została poświęcona holistycznej analizie funkcjonowania systemu bezpieczeństwa narodowego podczas kryzysu oraz ściśle podczas pandemii Covid-19, systemowi opieki medycznej, czy też analizie działań podejmowanych przez wybrane grupy dyspozycyjne oraz medyków systemu opieki zdrowotnej. W części empirycznej, zawartej głównie w ostatnim rozdziale, a częściowo także w rozdziale czwartym (gdzie znajdują się fragmenty wywiadów z ekspertami), przedstawiono wyniki badań własnych. Ich celem było ustalenie specyfiki zadań realizowanych przez badane podmioty, ich postaw oraz opinii respondentów. Konkluzje wynikające z podjętej tematyki ukierunkowane są na przygotowanie systemu opieki zdrowotnej, a szerzej – systemu bezpieczeństwa narodowego, do funkcjonowania w warunkach przedłużającego się kryzysu, charakteryzującego się zmienną intensywnością. Niniejsza praca może stanowić podstawę do opracowania nowych strategii i programów mających na celu poprawę bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa, a dalej bezpieczeństwa narodowego, które pozostaje podstawową wartością dla stabilnego i pomyślnego rozwoju państwa.

This doctoral thesis focuses on the activities of selected national security system entities during the COVID-19 pandemic in Poland between 2020–2022. It constitutes an attempt at drafting a comprehensive analysis of the pandemic, considering the medical, health, sociological, social, political aspects, as well as the one related to general safety, thus indicating the interdisciplinary nature of the analyzed subject matter. The COVID-19 pandemic constitutes the main point of reference for state preparedness and the preparedness of national security system entities to address non-military threats. This is indicated by the scale of the SARS-CoV-2 virus pandemic, as it impacted each and every area of the state’s functioning, thus also its entities and uniformed public services. The main purpose of the thesis was to asses the functioning of the national security system entities during the COVID-19 pandemic in Poland (in the years 2020–2022) and to propose solutions to optimize such activities in the future. Based on this purpose statement, the analysis included the Police, State Fire Service, Armed Forces of the Republic of Poland (with a particular focus on the Territorial Defense Force) and healthcare professionals. Achievement of the specific research goals allowed to accomplish the main research purpose of the thesis. My main research hypothesis assumed that the efficiency and functioning of the national security system entities during the COVID-19 pandemic between the years 2020 and 2022 were low and their improvement requires organizational, financial and legislative action. Specific hypotheses proved helpful in confirming or rejecting this assumption. This dissertation consists of an introduction, six chapters and conclusions. It was drafted in an orderly fashion, beginning with the introduction, which explains the research methodology. It also states the subject matter and the scope of research, goals (main and specific), research problems (main and specific), as well as hypotheses (main and specific). A definition of the research methods and tools is also provided. Reasons for exploring this subject matter are also stated in the introduction, along with a justification for selecting the specific timeframe of 2020–2022 for the analysis. It was also necessary to review the knowledge currently available on the analyzed scope, as well as its role for the security studies discipline. The following chapters are of a theoretical, analytical and empirical nature. In its theoretical part, this thesis includes selected sub-chapters that, based on the relevant literature sources, discusses the most important terminology, mostly terms related to security, national security and the national security system. The analytical part of the dissertation constitutes its largest part, composed of five chapters. It is devoted to the holistic analysis of the functioning of the national security system during the crisis, specifically during the COVID-19 pandemic; it also focuses on the healthcare system and provides an analysis of the activities undertaken by selected uniformed public services and healthcare professionals. The empirical part, mainly included in the last chapter and parts of chapter four (expert interview excerpts), presents the results of my own research. The purpose of this research was to define the specific nature of tasks executed by the studied entities, their attitudes and the respondent opinions. My conclusions derived from the chosen subject matter focus on preparing the healthcare system and more broadly, the national security system, to function under prolonged crisis conditions, which is characterized by varied levels of intensity. The thesis may serve as the basis for developing new strategies and programs to improve the society’s health security and national security, which remains the core value for the stable and prosperous development of the state.