| dc.description.abstract | Celem dysertacji jest analiza ważnego aspektu istnienia KL Auschwitz, tj. branży rolniczej i gospodarki żywnościowej w polityce i praktyce. Praca została podzielona na kilka rozdziałów. Pisanie pracy poprzedziła skrupulatna kwerenda materiałów źródłowych, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Katowicach, dokumentów wytworzonych w Centralnym Zarządzie Budowlanym Waffen SS i Policji w Oświęcimiu (Zentralbauleitung der Waffen SS und Polizei in Auschwitz), przechowywanych obecnie w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Ich analiza wraz z konfrontacją sporej ilości relacji byłych więźniów KL Auschwitz, stanowiących także ważną część pracy, pozwoliła dokładniej i obszerniej udzielić informacji na temat ideologicznych wizji, jakie niemiecki okupant miał wobec oświęcimskiego obozu, związanych z tzw. Generalnym Planem Wschodnim. Praca udowadnia, iż KL Auschwitz, oprócz bycia obozem koncentracyjnym i ośrodkiem natychmiastowej eksterminacji europejskich Żydów, był także ważną dla gospodarki III Rzeszy i dla Wschodu rolniczą stacją doświadczalną.
Rozdział I. Wydział Gospodarki Rolnej KL Auschwitz (AbteilungLandwirtschaft)
Przedstawione zostały tu najnowsze ustalenia w tej dziedzinie, co było wynikiem przeprowadzonej kwerendy dokumentów- głównie dotyczących wysiedleń ludności cywilnej z obszaru przyobozowego. Dzięki do tej pory nieznanym dokumentom możliwe stało się ustalenie, z dużą dokładnością, wszelkich zabiegów o charakterze rolniczym a także określenie czasu utworzenia, w ramach struktur administracyjnych, Wydziału Gospodarki Rolnej, który odegrał tak znaczącą rolę.
Rozdział II. Rolnicza stacja doświadczalna i „wioski Zbrojnych Rolników". Idea i praktyka.
Rozdział drugi, stanowi niezwykle ważne uzupełnienie dotychczasowych informacji o historii KL Auschwitz. Idea utworzenia w Oświęcimiu rolniczej stacji doświadczalnej dla Wschodu narodziła się zupełnie przypadkowo pod koniec 1940 roku, w czasie kiedy gotowe były już pierwsze wizje hitlerowców związane z Generalnym Planem Wschodnim. Auschwitz stał się niespodziewanie jednym z jego doświadczalnych elementów. Rozdział ten ukazuje skomplikowany proces, który do tego doprowadził i którego finałem było utworzenie niezależnej jednostki administracyjnej o nazwie Strefa Interesów Obozu KL Auschwitz (Interessengebiet des KL Auschwitz). Ponadto udowadniono, iż to nie więźniowie KL Auschwitz mieli być pierwotnie zatrudnieni w rolnictwie na terenie przyobozowym, ale tzw. „Zbrojni Rolnicy" z Niemiec (elita SS). Dokumenty na temat Generalnego Planu Wschodniego, w konfrontacji z ustaleniami autora, ukazują pierwotną rolę, jaką miał odgrywać Auschwitz w nazistowskich wizjach rolniczego zagospodarowania terytoriów wschodnich.
Rozdział III. Cezura 1942 roku
W rozdziale tym udało się ustalić szczegółowo etapy instalowania i budowania obiektów rolniczych, zakres przewidzianych prac melioracyjnych jak i reorganizację Wydziału Gospodarki Rolnej KL Auschwitz. Wskazane zostały główne czynniki, które w kolejnych miesiącach doprowadziły do powstania nowej, w pełni niezależnej jednostki administracyjnej o nazwie Obozowe Gospodarstwa Rolne przy KL Auschwitz. Ustalone zostały cele i zadania wszelkich przedsięwzięć rolniczych. Ich porównanie ze zmodyfikowaną wersją Generalnego Planu Wschodniego, pokazuje, iż także w tym okresie Auschwitz stanowił pewien jego element (przykład: funkcjonowanie w Strefie Interesów Obozu rolniczych laboratoriów doświadczalnych w Rajsku i w Harmężach).
Rozdział IV. Podobozy KL Auschwitz przy gospodarstwach rolnych
W tym rozdziale omówiono podobozy KL Auschwitz, utworzone przy gospodarstwach rolnych. Autor wykorzystując opracowania monograficzne dokonał istotnych uzupełnień, na podstawie nowych dokumentów. Do rozdziału dodana została analiza zdjęć lotniczych terenu przyobozowego, wykonanych podczas wojny przez lotnictwo aliantów.
Rozdział V. Deutsche Lebensmittel GmbH w KL Auschwitz
Rozdział ten to analiza esesowskiego koncernu Deutsche Lebensmittel GmbH w KL Auschwitz pełniącego bardzo ważną funkcję związaną z produkcją a także dostarczaniem żywności dla więźniów. Przedstawiono historię budowy oraz przejęcia obozowych obiektów: rzeźni i mleczarni oraz piekarń. Rozdział VI. Młyn „Babice" i obozowe kantyny Deutsche Lebensmittel GmbH
Przejęcia przez Deutsche Lebensmittel GmbH i funkcjonowanie młynu „Babice" oraz obozowych kantyn było kolejnym przedsięwzięciem tego przedsiębiorstwa w KL Auschwitz. Tzw. „MühleBabitz" był obiektem wybudowanym i działającym przed wojną, tak więc nie był pierwotną inwestycją obozową. Na podstawie nielicznych dokumentów, a także dzięki relacji byłego więźnia Jerzego Bieleckiego, udało się dość szczegółowo odtworzyć historię tego obiektu. W kwestii obozowych kantyn - zarówno tych przeznaczonych dla więźniów, jak i dla esesmanów, analiza licznych do tej pory nieznanych dokumentów, pozwoliła dość szczegółowo ustalić poszczególne etapy w tworzeniu i ich funkcjonowaniu.
Rozdział VII. Nowe projekty Deutsche Lebensmittel GmbH w perspektywie końca wojny i okupacji.
Ostatni rozdział prezentuje nowe projekty Deutsche Lebensmittel GmbH. Pomimo dramatycznej sytuacji politycznej i wojskowej, plany te były imponujące. Skromna baza źródłowa, oaz odnalezione nowe dokumenty pozwoliły na ocenę planów ekspansywnej działalności tego przedsiębiorstwa, tez a większość ukazanych dokumentów Przedstawiona praca, w sposób możliwie najbardziej szczegółowy, ukazuje genezę oraz dalszą historię działalności rolniczej KL Auschwitz wraz z polityką żywnościową, zdominowaną głównie przez Deutsche Lebensmittel GmbH w tym obozie. Całość pracy uzupełniają kopie dokumentów oraz planów, stanowiących podstawę formułowanych nie była publikowana | |
| dc.description.abstract | The objective of the dissertation is to analyze an important aspect of KL Auschwitz operation, i.e. agriculture and food economy in politics and practice. The work consists of a few chapters.
The dissertation was written after detailedpreliminary archival research was conducted on the basis of source materials collected at the State Archives in Katowice as well as documents, which had been drawn up at the Main Construction Office for the Waffen-SS and Police in Oświęcim (Zentralbauleitung der Waffen SS und Polizei in Auschwitz), and are collected at present at the Archives of the Auschwitz-Birkenau State Museum in Oświęcim.The analysis of the above source materials and compering them with the testimonies of the former prisoners of KL Auschwitz, which also constitute a significant part of the work, enables the author to provide more accurate and extensiveinformation on the ideological concepts of the German occupant concerning the Auschwitz camp in relation to the so called, The Generailplan Ost (Master Plan East). The work proves that KL Auschwitz was not only the concentration camp and the center for immediate extermination of European Jews, but also the important agricultural research station for the economy of the Third Reich and for the East.
Chapter I. The Agricultural Division of KL Auschwitz (AbteilungLandwirtschaft).
In Chapter I are presented the most current findings concerning the above issue based on the results of the archival preliminary research on the expulsion of the civilians from the areas in the vicinity of the camp. The newly discovered documents enable the author to establish detailed facts about agricultural activities as well as determine the time when the Agricultural Division, which played such a significant role, was organized within the administrative structures of the camp.
Chapter II. The Agricultural Research Station and "Villages of Armed Farmers". Ideology and Practice.
Chapter II constitutes an unusually important complement to the current knowledge of the history of KL Auschwitz. The ideato establish an agricultural research station in Oświęcimarose absolutely accidentlyat the end of 1940 when the first Nazi concepts concerning the GeneralplanOst had already been prepared. Auschwitz became one of its experimental elements by chance. The Chapter presents the complicated process thatfinally led to establishing the independent administrative zone, the so called, Interessengebiet des KL Auschwitz (KL Auschwitz Interests Zone). Moreover, it is proved thatinitially the so called "Armed Farmers" from Germany (SS elites) were supposed to be employed in agriculture in the area surrounding the camp not prisoners of KL Auschwitz. Documents concerning the GeneralplanOst along with the author's findings indicate the original role of Auschwitz in the Nazi concepts for the agricultural development of the Eastern territories.
Chapter III. Dividing Line of 1942.
In this Chapter are defined in details the particular stages of installing and constructing agricultural structures, the scope of planned drainage works, and reorganization of the Agricultural Division of KL Auschwitz. The author presents the main factors that in the subsequent months resulted in establishing the new and totally independent administrative unit that was called The Camp Farms at KL Auschwitz. There weredetermined goals and tasks of all agricultural activities. If they are compared with the modified version of the GeneralplanOst, it appears that in this period Auschwitz constituted one of its elements (e.g. agricultural experimental laboratories in Rajsko and Harmęże that operated within the Zone of the Camp Interests).
Chapter IV. KL Auschwitz Sub-Camps at Farms.
The Chapter elaborates on the sub-camps of KL Auschwitz that were establishedat farms. Monographic works supported by new documents enable the author to complement vitally the current state of knowledge. The analysis of the aerial photographs, which depict the area surrounding the camp and had been taken during the war by the Allies, is included in the Chapter.
Chapter V.Deutsche LebensmittelGmbH(German Food GmbH) at KL Auschwitz. | |
