Römerowie w XVII - XVIII wieku : linia podkomorska

Abstract

Dzieje Römerów herbu Scipiones to studium rodziny, która z powodu działań wojennych na terenie Kurlandii w latach dwudziestych XVII wieku zdecydowała się na opuszczenie swojej dotychczasowej ojczyzny, zostawiając przy tym cały swój majątek. Nowym domem dla nich stało się Wielkie Księstwo Litewskie. W pracy poddano analizie dzieje imigrantów wśród szlachty litewskiej w epoce nowożytnej na przykładzie rodziny Romerów, z perspektywy genealogicznej. Ich związki rodzinne, rola polityczna i działalność gospodarcza nie została bowiem dotąd w pełni opracowana, a stanowią interesujący przykład szerszego zjawiska przenikania do stanu szlacheckiego przybyszy z zagranicy, ich asymilacji językowej i kulturowej oraz karier. Jako terminus a quo przyjęto początek wieku XVII, natomiast terminus ad quern to koniec XVIII stulecia. Jednakże w celu przedstawienia genezy pewnych procesów i zjawisk należało sięgnąć z jednej strony do nieco wcześniejszych czasów, a w niektórych przypadkach prześledzić przebieg wydarzeń nawet w początkach wieku XIX. Do prezentacji przedstawionej problematyki przyjęto metodę genealogiczną. W literaturze przedmiotu istnieją różnorakie modele prac genealogicznych, przy czym lepszej metodologii dopracowali się mediewiści, studia nad rodzinami szlacheckimi z okresu nowożytnego pozostają mniej zaawansowane. Pomimo obfitej bazy źródłowej stan badań nad średnią, a nawet bogatą szlachtą jest skromny. Nie dopracowano się dotąd modelu takich prac ani odrębnej metodologii, a ich autorzy posługują się w zasadzie metodologią wypracowaną przez mediewistów, nieznacznie zmodyfikowaną w zależności od perspektywy badawczej autora. Studia nad szlachtą kurlandzką oraz litewską, są obecnie rzadko prowadzone, mimo dużej ilości materiału źródłowego, tyle że trudno dostępnego. W pracy do typowego w opracowaniach genealogicznych katalogu pytań badawczych, ustalenia podstawowych faktów genealogicznych z życia każdego z probantów, filiacji i koicji, dodano jeszcze kwestie przyczyn i mechanizmu awansu obcej wśród szlachty litewskiej, imigranckiej rodziny Romerów w XVII wieku i jej roli w narodzie szlacheckim Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dokonano próby odpowiedzi na pytanie o wpływ karier wojskowych jako czynnika awansu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Poruszono także zagadnienia związane z konwersją poszczególnych członków rodziny Romerów na katolicyzm. Zdobycie wysokiej pozycji w województwie trockim w XVIII wieku zaowocowało wzrostem znaczenia Romerów wśród szlachty litewskiej, czego dobitnym przykładem mogą być związki genealogiczne, które zostały jednak głównie oparte na czynniku ekonomicznym. Istotny element rozprawy stanowi przedstawienie działalności politycznej, w tym ukazanie karier poszczególnych przedstawicieli tej rodziny oraz ich wpływ na życie polityczne województwa trockiego. To poszerzenie problematyki pracy poza zagadnienia stricte genealogiczne wymagało zastosowania także innych metod. Posiłkowano się metodą porównawczą, a w sprawach dotyczących gospodarki metodami ilościowym. Praca ma układ problemowy, a treści wokół kolejnych kwestii są zazwyczaj przedstawiane w porządku chronologicznym. W niektórych fragmentach skonstruowano narrację z perspektywy najważniejszych przedstawicieli rodziny. Rozprawa podzielona została na pięć rozdziałów.

The history of Römer’s family, coat of arms Scipiones, it is a study of a family which, due to warfare in Kurland in the 1720s, decided to leave their homeland, leaving all their possessions. The Grand Duchy of Lithuania became the new home for them. In this study a history of immigrants in the Lithuanian nobility in the modem era on the example of the Romer family was analyzed from a genealogical perspective. Their family ties, political role and economic activity have not been fully developed yet, and they are an interesting example of the wider phenomenon of penetration into the state of gentry from abroad, their linguistic and cultural assimilation and their careers. As the terminus a quo was adopted the beginning of the seventeenth century, while the terminus ad quem is the end of the eighteenth century. However, in order to illustrate the origin of certain processes and phenomena, it was necessary to reach, on the one hand, slightly earlier times, and in some cases to trace the course of events even at the beginning of the nineteenth century. The genealogical method was adopted for the presentation of the presented issues. In the literature of the subject there are various models of genealogical works, with the better methodology developed by the mediates, the studies of the noble families of the modem period remain less advanced. Despite the abundant source base, the state of research on the average, and even rich nobility, is modest. The model of such works or a separate methodology has not been developed so far, and their authors use in principle the methodology developed by the mediates, slightly modified according to the author's research hypothesis. Studies on the nobility of Kurland and Lithuanian are rarely conducted, despite the large amount of source material, but hardly accessible. In work for a typical genealogical research catalog of research questions, find out the basic genealogical facts from the life of each probation, filiation and additions, the issue of the causes and mechanism of alien promotion among the Lithuanian gentry, the immigrant Romer family in the seventeenth century and its role in the nobility of the Grand Duchy of Lithuania were added. An attempt was made to answer the question of the impact of military careers as a factor for promotion in the Commonwealth of the Two Nations. The issues related to the conversion of individual members of the Romer family into Catholicism were discussed. Achieving a high position in the Trotsky Voivodeship in the 18th century resulted in an increase in the importance of the Romer among the Lithuanian nobility, which can be exemplified by genealogical relationships, but which were mainly based on economic factors. An important element of the dissertation is the presentation of political activity, including showing the careers of the individual members of this family and their impact on the political life of the Trotsky region. This extension of the problem of work beyond strictly genealogical issues required the use of other methods. The comparative method was used, and in matters of the economy using quantitative methods. The dissertation has a problematic layout, and content around subsequent issues is usually presented in chronological order. In some passages a narrative was constructed from the perspective of the most important family members. The dissertation was divided into five chapters.