Polityczne, społeczne i ekonomiczne konteksty przywództwa i myśli politycznej Hugo Cháveza

Abstract

Problem badawczy, którego podejmuje się autor pracy stanowi charakterystyka myśli politycznej Hugo Cháveza, prezydenta Wenezueli w latach 1999-2013, który stworzył autorski zbiór poglądów na temat kluczowych dziedzin z zakresu funkcjonowania państwa. Nazywany jest on – od nazwiska autora – chavizmem lub boliwarianizmem od nazwiska Simóna Bolívara – przywódcy wenezuelskich powstań antyhiszpańskich z początków XIX wieku, którego działalność stanowiła główne źródło inspiracji dla Cháveza. Celem autora było porównanie doktryny boliwariańskiej z innymi ideologiami lewicowym i socjalistycznymi, jej charakterystyka oraz klasyfikacja pośród innych współczesnych doktryn politycznych. Tezę główną pracy stanowi stwierdzenie, że myśl polityczna Cháveza mieści się w zakresie socjalizmu, w niektórych elementach zachowując odrębność, co wynika z pragmatyzmu politycznego lub odmienności regionu Ameryki Łacińskiej. Autor stawia też tezy pomocnicze, m.in. sugerując, że chavizm powstał nie w wyniku działalności jednego, konkretnego człowieka, ale jako efekt długotrwałych procesów historycznych mających miejsce w Wenezueli, a także podkreślając, że siła boliwarianizmu przejawiała się głównie na płaszczyźnie polityki wewnętrznej, gdzie skutecznie wdrożono program szeroko zakrojonych reform społecznych. Pierwsze dwa rozdziały traktują o zarysie ogólnym sytuacji w Wenezueli u progu epoki Cháveza, a także o głównych źródłach inspiracji wenezuelskiego przywódcy. Następnie autor przechodzi do charakterystyki komponentów myśli byłego prezydenta, czyli do koncepcji rewolucji boliwariańskiej, socjalizmu XXI wieku, Misji Boliwariańskich oraz poglądów na kwestie religijne. W ostatnim rozdziale następuje omówienie głównych ról, jakie pełnił Chávez względem ideologii i względem systemu politycznego. Wśród nich najważniejszą stanowi rola przywódcy "Południa", do której aspirował. Praca kończy się refleksją nad obecną sytuacją polityczną w Wenezueli, gdzie panuje głęboki kryzys. Jak zauważa autor, częściowo ten stan wywołany został przez błędy Cháveza, częściowo zaś jest efektem bardzo słabych rządów Maduro, których przyszłość w momencie ukończenia pracy jest mocno niepewna.

The research problem, which the author undertakes is a characteristic of political thought of Hugo Chávez, the President of Venezuela in the years 1999 to 2013, who created an original collection of views on key areas of the state. It is called chavism – by the name of author or bolivarianism – by the name of Simón Bolívar – the leader of the Venezuelan anti-Spanish uprisings of the early nineteenth century, whose activity was the main source of inspiration for Chávez. The author's purpose was to compare the bolivarian doctrine with other leftist and socialist ideologies, its characteristics and classification among other contemporary political doctrines. The main asumption of the thesis is the statement that Chávez's political thought falls within the spheres of socialism, in some elements retaining distinctiveness, resulting from political pragmatism or the distinctness of the Latin American region. The author also poses auxiliary theses, among others: suggesting that chavism originated not as a result of the activity of one particular human, but as a result of long-standing historical processes in Venezuela, and emphasing that bolivianism was manifested mainly at the level of internal politics, where a program of wide-ranging social reforms was successfully implemented. The first two chapters deal with an outline of the general situation in Venezuela at the beginning of the Chávez's era, as well as the main sources of inspiration for the Venezuelan leader. The author then goes on to describe the components of the former president's thought: the bolivarian revolution, the socialism of the 21st century, the Bolivarian Missions and the views on religious matters. The last chapter discusses the main roles of Chávez that he played in relation to ideology and political system. Among them the most important is the role of the leader of the "South", to which he aspired. Thesis ends with reflection on the current political situation in Venezuela, where there is a deep crisis. As noted by the author, this is partly due to Chávez's errors, partly due to the very weak presidency of Maduro, whose future at the moment of thesis completion is highly uncertain.