Państwa Europy Środkowej wobec integracji z Unią Europejską 1989-2004
Streszczenie
Rozprawa jest syntezą wielowątkowego procesu dochodzenia państw Europy Środkowej - Polski, Czech, Słowacji Węgier i Słowenii - do członkostwa w Unii Europejskiej. Obejmuje całokształt stosunków państw Europy Środkowej ze Wspólnotami Europejskimi z uwzględnieniem wewnętrznego zróżnicowania regionu w podejściu do transformacji systemowej oraz różnych wymiarów integracji z UE.
Dysertacja analizuje wyznaczniki polityki integracyjnej państw środkowoeuropejskich, determinujące działania podejmowane na wszelkich poziomach stosunków - bilateralnym, regionalnym czy ponadregionalnym. Odwołuje się też do formuł jednoczenia Europy głoszonych przed 1989 rokiem przez emigracyjne ośrodki myśli politycznej. Jest tu również miejsce na analizę ewolucji postaw środkowoeuropejskich ugrupowań partyjnych wobec integracji ze Wspólnotą Europejską.
Dużo miejsca poświęcono drażliwym problemom, które potencjalnie mogły opóźnić wejście państw środkowoeuropejskich do UE: niekorzystnej ewolucji w polityce Bratysławy wobec Zachodu przed 1998 r., kwestii węgierskiej diaspory i nierozwiązanemu problemowi dekretów prezydenta E. Benesza, który w końcowej fazie negocjacji członkowskich omal nie stał się elementem negocjacji członkowskich. Zasadnicza część pracy odzwierciedla podstawowe etapy ewolucji wspólnotowej Ostpoltik, oraz to jak ta ostatnia wpływała na strategię państw kandydujących. Ostatni rozdział koncentruje się na okresie negocjacji członkowskich i procesie ratyfikacji traktatów akcesyjnych, a także na podejściu państw Europy Środkowej do projektów dotyczących przyszłej ewolucji Unii Europejskiej.
Rozprawa pokazuje jak posługując się tradycyjnymi instrumentami w postaci dostępu do rynku, pomocy finansowej i dialogu politycznego, Unia Europejska wzmacniała swój wpływ na wewnętrzne przemiany w krajach EŚW poprzez warunkową techniczną i finansową pomoc, zachowując stały nadzór nad kalendarzem i warunkami rozszerzenia oraz poszukując równowagi pomiędzy podejściem czysto politycznym, a praktyką opartą wyłącznie na egzekwowaniu ustalonych kryteriów. The dissertation analyses the determinants of the integration policy of these states, while defining the actions undertaken on all levels of the relationships - the bilateral, regional and supra-regional ones. It also refers to the formulas of European integration advocated before 1989 by the emigration centres of political thought. Some space is also dedicated to the analysis of the evolution of the attitudes of political party groups in Central Europe towards the integration with the European Community.
A lot of space has also been dedicated to the delicate issues that potentially could have delayed the accession of the states of Central Europe to the EU, which included the unfavourable developments in the policy of Bratislava towards the West before 1998 or the issue of the Hungarian Diaspora and the unresolved problem of the decrees of President E. Benesz who himself almost became an element of the membership negotiations in their final phase.
The basic part of the dissertation reflects the essential stages of evolution of the community Ostpoltik, as well as its influence on the strategy of the candidate states. The last chapter focuses on the period of membership negotiations, on the process of ratification of the accession treaties, as well as on the approach of the states of Central Europe to the plans concerning the future evolution of the European Union.
The dissertation shows how such traditional tools as the access to the market, financial support and political dialogue helped the EU to enhance its influence on the internal transformations in the countries of Eastern and Central Europe, while maintaining constant supervision of the extension calendar and terms through technical and financial aid and seeking the balance between the purely political approach and the practice based exclusively on enforcing the established criteria.