Hrabstwo Tarnowskie w XVII i XVIII wieku

Abstract

Celem pracy było pokazanie procesów osadniczych, rozwoju stagnacji i kryzysu gospodarki dworskiej i chłopskiej oraz położenia chłopów w dobrach w XVII-XVIIIw, na tle innych majątków w Rzeczypospolitej.

Rozdział I: dziedzice i zarząd dóbr. Rozdział II: użytki rolne dworu, gospodarka leśna, przemysł dworski i rentowność dóbr. Rozdział III: wielkość gospodarstw chłopskich, zajęcia pozarolnicze świadczenia i antydworski opór poddanych, zwyczaje i oświata. Na podstawie metryki józefińskiej prześledzono ilość pańszczyzny przypisanej do jednego morga folwarcznego oraz ilość morgów gruntu chłopskiego obciążone jednym dniem pańszczyzny. Z pracy wypływają następujące wnioski: występowanie dużych gospodarstw chłopskich w XVII i XVIII w; marnotrawienie przez dwór stale powiększanej pańszczyzny; duże zróżnicowanie powinności nawet w obrębie tej samej warstwy chłopskiej pomimo próby unifikacji powinności w dobrach przez wydanie inwentarza w roku 1753; gwałtowny rozwój tkactwa, szczególnie od połowy XVIII w; duży stopień zróżnicowania wewnątrz warstwy zagrodniczej; wyraźne zmiany w zakresie udziału, szczególnie niższych warstw chłopskich, zarówno w przemyśle dworskim, nadzorze folwarcznym jak i samorządzie wiejskim.

The aim of the dissertation was to show the settlement processes, the development of stagnation and the crisis of court's and peasant's economy, as well as the situation of peasants on their lands in the 17th and 18th century, against the background of other lands in Poland.

Chapter 1: squires and administration of lands. Chapter 2: arable lands of court, forestry, court's industry and the earning capacity of lands. Chapter 3: the size of farms, non-agricultural activities, services, anti-court resistance of serfs, customs and education. On the basis of the Hofkammerarchiv, the amount of serfdom was traced to show its equivalence to 1 "morga" of farmland (approx. 5600 sq. m) and the amount of peasant's land charged with one day of serfdom. In the dissertation, the following conclusions have been drawn:

the existence of large peasant's farms in the 17th and 18th centuries; the wasting of constantly increasing serfdom by the court; great diversity of duties even inside the same peasant's class, despite the attempts to unify the land duties by publishing of an inventory in 1753; rapid development of weaving, particularly since the second half of the 18th century; high degree of diversity inside the farming class; visible changes in the range of participation of lower classes in the court industry and farming supervision as well as rural administration.