Les problèmes théoriques du journal intime dans le „Journal” de Gide

Abstract

Tytuł artykułu jest parafrazą tytułu pracy M. Głowińskiego na temat powieściowej metodologii powieści. Zjawisko stwarzania teorii gatunku w utworze przynależnym do niego i szerzej, wszelka wypowiedź na temat tekstu, w którym się ona znajduje, nosi nazwy: „autotextualité,”métatextualité”. W polskiej terminologii zowie się „autotematyzmem”. Wypowiedź metatekstowa przynależy do wyznaczników gatunkowych dziennika, bowiem dzienniki pisarzy znaczących obfitują w refleksję na temat istoty gatunku. I w takich też kategoriach, na tle wypowiedzi metatekstowych w dziennikach innych pisarzy, jak: Musil, Julien Green, Hebbel, Frisch, Guitton, Mauriac, Gombrowicz, Żeromski, Stendhal, potraktowana została refleksja teoretyczna w Dzienniku Gide'a. Rozpatrzono tę refleksję według wyznaczników gatunkowych dziennika, tzn. takich, jak: zapis z dnia na dzień, prezentyzm wypowiedzi, polimorficzność, obecność innych niż dziennikowa forma wyrazu, ujawnienie sytuacji pragmatycznej, stosunek do odbiorcy i problem intymności, postawienie zagadnienia „qui je suis”?, zbieżność z formą listową. Problem „moi” odniesiony został do kwestii osobowości pisarza ujawnionej w jego twórczości literackiej sensu stricto. „Dziennikową teorię dziennika” Gide 'a konfrontowano z teorią dziennika stworzoną przez teoretyków literatury oraz wspomnianych wyżej diarystów. Starano się też zaznaczyć jej nasilenie w konkretnym wycinku czasowym. Prowadzenie Dziennika przez pisarza wypełniało bowiem okres ponad pięćdziesięciu lat jego życia.