Poczucie nierealności i jego konteksty. Fenomenologiczne aspekty procesów dysocjacyjnych

Abstract

W artykule zostaną przedstawione oraz przedyskutowane różnorodne konteksty poczucia nierealności, traktowanego jako symptom procesów dysocjacyjnych. Szukając wspólnego mianownika takich przeżyć, autor stara się powiązać tradycję psychopatologiczną z niepatologicznymi przejawami poczucia nierealności w codziennym życiu, w literaturze pięknej, jak również w kontekście badań nad zmienionymi stanami świadomości. W nawiązaniu do koncepcji „kierowanej dysocjacji” (Edges 2004) oraz tzw. „potrójnej dysocjacji” (jedna z technik terapeutycznych wykorzystywanych w NLP) autor podkreśla adaptacyjne aspekty procesów dysocjacyjnych. Na koniec stawia pytanie: W jaki sposób powinniśmy opisywać, rozpoznawać oraz rozumieć stan przeciwny, kiedy to pozostajemy w „całkowitej asocjacji” z aktualnie zachodzącymi procesami psychicznymi?

Diversity of contexts of the feeling of unreality, regarded as a phenomenological symptom of dissociative processes, is presented and discussed in the article. Seeking for the common denominator of such experiences, the author aims to relate the psychopathological tradition and non-pathological appearances of the feeling of unreality in everyday life, in the classics, as well as in relation to the research on altered states of consciousness. With reference to the concept of “directed dissociation” (Edges 2004) and the so-called “three place dissociation” (a therapeutic technique used in NLP), the author emphasizes adaptive aspects of dissociative processes. Finally, he poses a question: how should we describe, identify and understand the state of “being in complete association” with (currently taking place) mental processes?