Nazwy istot duchowych w pismach mistyków XIX i XX wieku

Abstract

Przedmiotem rozprawy są różne pod względem struktury nazwy istot duchowych występujące w pismach trzech polskich mistyków żyjących na przełomie XIX i XX wieku: błogosławionego Bronisława Markiewicza, świętej s. Faustyny Kowalskiej oraz służebnicy Bożej Rozalii Celakówny. Celem analiz było zaprezentowanie sposobu nazywania istot duchowych w tych pismach, analiza semantyczna nazw i ich klasyfikacja oraz wskazanie czynników wpływających na dokonane przez tych autorów mistycznych wybory nominacyjne.

Praca składa się z dwóch głównych części: teoretycznej i materiałowej. Część teoretyczna zawiera sześć rozdziałów. Pierwszy dotyczy nurtu językoznawczego, jakim jest teolingwistyka. W drugim rozdziale części teoretycznej zaprezentowany został aktualny stan naukowej refleksji nad językiem religijnym w Polsce: definicje języka religijnego, cechy i funkcje tego języka oraz aktualny stan badań. Dwa kolejne rozdziały dotyczą kwestii mistyki. Pierwszy podejmuje kwestię mistyki w kontekście teologii duchowości (definicja, nieostrość pojęć z nią związanych, rozwój myśli teologicznej w tym zakresie, a także zjawiska towarzyszące mistyce chrześcijańskiej), natomiast w drugim podjęta została kwestia definicji języka mistycznego i próba sformułowania jego głównych wyznaczników stylowych, na koniec zaś zaprezentowany został stan badań nad językiem mistycznym w Polsce. Piąty rozdział części teoretycznej prezentuje teorię dotyczącą nazw własnych i przyjętych założeń terminologicznych. Szerzej omówiona została teoria deskrypcji określonych w kształcie, jaki proponują: S. Karolak, Z. Topolińska czy Z. Kaleta.

Na koniec tego rozdziału teoretycznego zaprezentowany został stan badań onomastycznych w ramach języka religijnego.

Część teoretyczną pracy kończy opis zagadnień źródłowych. Pokrótce przedstawione zostały sylwetki autorów pism oraz same teksty poddane analizie.

Na część materiałową pracy składa się 7 rozdziałów, które stanowią analizę nazwań kolejnych istot duchowych: Bóg Ojciec, Jezus Chrystus, Duch Święty, Trójca Święta, Matka Boska, aniołowie i demony. Opis poszczególnych nominacji w ramach każdej z wymienionych grup zawiera takie informacje, jak: frekwencja występowania w analizowanym materiale, etymologia i proweniencja nazwy, znaczenie słownikowe i znaczenie kulturowe bądź teologiczne oraz szeroko omawiane znaczenie kontekstowe.

Na koniec każdego rozdziału omówiony materiał został uporządkowany pod względem struktury, semantyki, a także składni semantycznej, której zadaniem jest przyporządkowanie danej struktury do grupy deskrypcji określonych zupełnych lub niezupełnych językowo.

Goal in this doctoral is the presentation of the names of the spiritual beings in writings of three polish mystics, who were living at the turn of XIXth and XXth century.

Dissertation is divided into two parts: theory and analysis. Chapter I includes description of theolinguistics, new branch of linguistics. Chapter II presents the state of research in the issue of religious language. Chapters III and IV are devoted to mystics, first describes mystics in context of the spiritual theology and second deals with definition and state of research on mystical language. Chapter V presents theory of proper names and state of research in the field of onomastics in religious language. The last chapter in this part, named Sources, begins with description of author's figures and their texts. These authors are: Saint Faustina Kowalska, Blessed Bronisław Markiewicz and Servant of God Rosalia Celak. After this short presentation of biography and information about writings, which the authors wrote, the analysis concerns on literary critics of the texts.

The second part, entitled Analysis, is the main part of dissertation. It presents proper names and descriptions of the spiritual beings. It has seven chapters which are describes the names of the God Father, Jesus Christ, Holy Spirit, Virgin Mary, angels and demons. Description of every proper name consist of such information as: frequency in analyzed material, etymology, dictionary, cultural and context meaning. In the end of every chapter in this part analyzed material was classified by structure and semantics.