Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Z. 163. Prace z Dydaktyki Biologii 6

Abstract

Kolejny zeszyt „Prac z Dydaktyki Biologii” składa się z dwu części. W części I zamieszczono sprawozdanie z badań dotyczących realizacji celów nauczania treści ekologicznych i zoologicznych, czynności nauczycieli i uczniów wykonywanych w toku pracy laboratoryjnej oraz uwarunkowań laboratoryjnego nauczania biologii. Część II zawiera prace wykonywane w latach 1986-1990 w ramach resortowego problemu badawczego RPBP III - 30 „Unowocześnienie procesu dydaktycznego. Model dydaktyk szczegółowych” przez członków zespołu tematycznego VIII zajmującego się „Problemami dydaktyki biologii”. Wiążą się one logicznie z zagadnieniami poruszanymi w części I. Główny akcent został tu położony na kształtowanie umiejętności biologiczno-dydaktycznych nauczyciela oraz umiejętności biologicznych uczniów. Ostatnia z prac przedstawionych w tej części stanowi syntezę wyników badań prowadzonych przez zespół badawczy w roku 1988. Referowane w tym zeszycie prace badawcze oparto na założeniu istnienia wielostronnych zależności między różnymi elementami systemu szkolnego oraz procesu nauczania i uczenia się biologii. Za punkt wyjścia przyjmowano w nich badania teoretyczne obejmujące zwykłe krytyczną komparatystyczną analizę literatury zagadnienia i dokumentów szkolnych (zwłaszcza programów studiów biologicznych i programów nauczania biologii) oraz sondaż opinii osób zainteresowanych kształceniem nauczycieli biologii i jakością nauczania tego przedmiotu (a więc np. studentów biologii, nauczycieli biologii, opiekunów praktyk szkolnych, uczniów szkół podstawowych i średnich). Obserwacja procesu dydaktycznego (w szkole wyższej, średniej i podstawowej) oraz pomiar osiągnięć studentów lub uczniów dostarczały dalszych danych do ostrożnego formułowania diagnozy o stanie badanego zagadnienia i możliwościach optymalizacji pracy studentów, nauczycieli i uczniów. Praktyczną przydatność konkretnych projektów rozwiązań dydaktycznych sprawdzono posługując się eksperymentami pedagogicznymi, stosując pomiar osiągnięć studentów i uczniów objętych tymi eksperymentami i odpowiednie analizy statystyczne. W przypadku gdy dana praca stanowi kontynuację wcześniejszej rezygnujemy z przedstawiania szczegółowej koncepcji badań, opisu ich organizacji i przebiegu. Odsyłamy wówczas czytelnika do publikacji zawierających te dane. Mamy nadzieję, że prace zamieszczone w tym zeszycie stanowią pewien wkład do teorii dydaktyki biologii i mogą przyczynić się do usprawnienia procesu kształcenia nauczycieli oraz nauczania tego przedmiotu.