Efekty modelowania zachowań prospołecznych u dzieci sześcioletnich

Abstract

Analizę efektów modelowania zachowań prospołecznych u dzieci 6-letnich przeprowadzono z uwzględnieniem dwóch podstawowych kategorii tych zachowań, a mianowicie zachowań pomocnych i altruistycznych. Wyodrębniono trzy rodzaje efektów: efekt bezpośredni, efekt zgeneralizowany w zakresie jednej kategorii oraz efekt zgeneralizowany w zakresie różnych kategorii zachowań prospołecznych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że u dzieci 6-letnich modelowanie zachowań prospołecznych wywołuje efekt bezpośredni oraz efekt zgeneralizowany w zakresie jednej kategorii tych zachowań. Oznacza to, że dziecko potrafi nie tylko odtworzyć zachowanie modela, ale zachować się prospołecznie w wielu sytuacjach należących do tej samej kategorii co sytuacja modelowa, ale różniących się od niej obiektem i kosztami. U dzieci 6-letnich nie występuje natomiast efekt zgeneralizowany w zakresie różnych kategorii. Bezpośredni efekt modelowania występuje niezależnie od płci dziecka oraz poziomu jego cech temperamentalnych i intelektualnych, natomiast efekt zgeneralizowany jest większy przy wyższym poziomie inteligencji.

The analysis of the effect generated by the modelling of a 6-year-old child’s prosocial behavior was carried out with special focus on two main categories: (1) assistant and (2) altruistic behaviors. Three types of effects were distingushed: A. The direct effect (the child follows and imitates the behavior of a model); B. The effect generalized within only one category of pro-social behavior, (the type of child’s assistant behavior in the modelling of assistance providing is different from that of child’s altruistic behavior in the modelling of sharing); C. The effect generalized within more than one category of pro-social behavior. The experiments proved that the modelling of pro-social behavior of a 6-year-old child gives both: (A) the direct effect and (B) the effect generalized within only one category. Thus, a child in the age of 6 is capable not only to follow and imitate the behavior of a model, but also is able to behave pro- socially in those various situations that fall into the category to which the model situation belongs even if the situation of the child is different in objects and sacrificies from that of a model. The effect generalized within more than one category of pro-social behavior (C) was not indicated among 6-year-old children. The direct effect appears irrespectively of sex, temperament features and intellectual qualities of the child while the generalized effect is more significant among children with the I.Q. intellectual potentials above average.