Polacy deportowani w czasie II wojny światowej do obwodu archangielskiego

Abstract

Głównym celem pracy Polacy deportowani w czasie II wojny światowej do Obwodu Archangielskiego było poszerzenie wiadomości na temat zesłań / deportacji Polaków na teren obwodu archangielskiego. Celami dodatkowymi były: wyznaczenie najważniejszych punktów drogi, jaką przebyli od momentu deportacji aż do momentu repatriacji, określenie liczebności osób deportowanych oraz stopnia ich umieralności w poszczególnych okresach pobytu w Związku Radzieckim, zapoznanie z trudnościami, które musieli pokonywać, ich stanem fizycznym i psychicznym na zesłaniu i po powrocie do Polski.

Cele powyższe udało się w dużym stopniu zrealizować. Podstawowymi trudnościami były: utrudniony dostęp do niektórych źródeł, jak np. teczek personalnych w archiwum Urzędu Spraw Wewnętrznych Obwodu Archangielskiego oraz ograniczenia finansowe i czasowe.

Praca składa się z 5 rozdziałów. Ma charakter chronologiczno-rzeczowy. W I rozdziale omówiony został obwód archangielski, a także historia pobytu Polaków na jego ziemiach do 1939 roku. Rozdział ten ma charakter wstępny do całej dysertacji. Kolejny rozdział rozpoczyna 1939 rok, ponieważ już wtedy zdarzały się deportacje Polaków do Związku Radzieckiego, a kończy 1941 rok - zawarcie układu Sikorski - Majski. Trzeci rozdział opowiada o okresie 1941-1943 do zerwania przez Związek Radziecki stosunków z rządem polskim w Londynie. W czwartym rozdziale omówiłem akcję przesiedlenia obywateli polskich z obwodu archangielskiego na Ukrainę w 1944 roku oraz działalność Związku Patriotów Polskich w Archangielsku. W ostatnim, piątym rozdziale, przedstawiłem akcję repatriacji oraz zarysowałem problemy, z którymi repatrianci musieli borykać się po powrocie do Kraju.

Pracę kończy podsumowanie oraz wnioski na przyszłość.

The main aim of the doctoral thesis entitled The Poles deported to the Arkhangelsk District during the Second World War was to expand one's knowledge about the deportations of Polish citizens to the Arkhangelsk District. The additional aims were as follows: outlining the most important points of the rout, which the Poles covered from the moment of deportation to repatriation, estimating the number of deported people and their death rate in particular periods of their stay in the Soviet Union, familiarizing with the difficult that they had to face, their physical and psychological state in exile and after they come back to Poland.

I managed to achieve the above aims to a large extent. The main difficulties I encountered were: not easy access to certain sources, e.g. personal files in the achive of the Council of Internal Affairs in the Arkhngelsk District, financial and temporal limitations.

The thesis consists of 5 chapters. Its character is chronological and to the point. Chapter I presents the Arkhangelsk District and the history of the Poles staying in its areas up to 1939. This chapter is an introduction to the whole dissertation. The next chapter begins with year 1939, because at the time the Polish people started to be deported to the Soviet Union, and ends with forming the treaty Sikorski - Majski in 1941. Chapter ill focouses on the period between 1941 and 1943 up to the moment that the Soviet Union breaks off relations with the Polish government in London. In chapter IV I present the relocation of the Polish citizens from the Arkhangelsk District to Ukraine in 1944 and the activity of Union of Polish patriots in Arkhangelsk. In the last chapter I present the repatriation and I outline problems that the repatriated people contended with after they had come back to Poland.

The thesis ends with a summary and conclusions for the future.