Rada miasta Krakowa 1866-1914 : studium o ludziach władzy

Abstract

Funkcjonowanie Rady Miejskiej w dobie autonomii galicyjskiej stanowi słabo rozpoznany i opracowany fragment dziejów Krakowa. Lata 1866- 1914 to czas wytężonego wysiłku nad jego unowocześnieniem. Ogromny wkład pracy włożyła w to Rada Miejska, do której wybory (po raz pierwszy na mocy statutu gminnego) odbyły się w 1866 roku. Zmiany dotyczyły nie tylko wyglądu miasta, jego uporządkowania, stwarzaniu odpowiedniego klimatu, lecz również wprowadzenia zmian w świadomości mieszkańców oraz dążeń do wprowadzenia w życie nowinek technicznych mających uczynić życie łatwiejszym. Rozwiązywanie tych problemów stawiało przed Radą konieczność nawiązania współpracy, stworzenia właściwych relacji między pracującymi w niej ludźmi, pochodzącymi z różnych środowisk.

Praca składa się z pięciu rozdziałów, z których w pierwszym nakreślono sytuację, w jakiej znajdował się Kraków u progu ery autonomicznej, w drugim przedstawiono zasady wyborów, kampanii wyborczej oraz głosowań, a w rozdziale trzecim omówiono dokonania Rady w okresie autonomii galicyjskiej. W rozdziale czwartym próbowano odpowiedzieć na pytanie: w jakim stopniu radcy byli świadomi swoich obowiązków, w jaki sposób się z nich wywiązywali. Dla lepszego zobrazowania zagadnienia posłużono się tabelami oraz wykresami. W ostatnim rozdziale przedstawiono obraz Rady, wykreowany przez prasę. W dołączonym do pracy aneksie znajduje się imienny wykaz radców miejskich z lat 1866- 1914, katalog kadencji, wykaz osób piastujących godność prezydenta Krakowa w omawianym okresie, ilustracje (karta do głosowania, karta legitymacyjna, okólnik).

Podczas pisania pracy wykorzystano głównie źródła drukowane. Wykorzystany został przede wszystkim komplet Dzienników Rozporządzeń dla stoł. król. miasta Krakowa z lat 1881- 1914, akta normatywne wytworzone przez Radę, statystyki, druki ulotne, prasa satyryczna oraz opiniotwórcza, a zwłaszcza źródła archiwalne- przede wszystkim protokoły z posiedzeń Rady. Istotne znaczenia miały także wspomnienia osób żyjących w omawianym okresie pozyskane z źródeł pamiętnikarskich oraz opracowań z epoki.

The running of the Cracow’s City Council at the time of Galicia’s autonomy is a part of Cracow’s history which has not been sufficiently recognized or described yet. The years from 1866 to 1914 are significant as a time of great improvement and modernization for the City Council. The first elections to the Council were held in 1866 - for the first time by virtue of the community law. The changes introduced by the councillors not only were connected with the city’s appearance but also with its technical modernization that was supposed to make the citizens’ lives easier. Finding the best solutions for the city’s problems was the most important task of the City Council. Its members represented different social backgrounds and their collaboration was a key element to the Council’s success. This doctoral thesis consists of five chapters. The first one is devoted to the Cracow’s situation at the beginning of its independent era. In the second chapter the rules of elections, the way of leading a political campaign and voting are presented. The achievements of Cracow’s City Council at the time of Galicia’s autonomy are described in the third one. In the fourth chapter the author makes an attempt to answer the question of to what extent the councillors were aware of their duties and how they discharged them. To illustrate the problem better, the author used the schedules and the graphs. The last chapter presents the City Council’s image created by the press. In the annex one may find a personal list of councillors working for the City Council from 1866 to 1914, the term of office’s schedule, a list of people who held an office of the Cracow’s Mayor and the pictures presenting a voting card, an identity card, a circular letter. While writing this thesis the printed sources were used mainly, most of all “The Journal of Ordinances for The Capital and Royal City of Cracow” (Dzienniki Rozporządzeń dla stoł. król. Miasta Krakowa), normative files created by the City Council, statistics and leaflets, satirical papers and influential press, and first of all the archival sources as protocols of the City Council’s meetings. The memories of people living at that time which were described in diaries and other publications had also the essential meaning for this work.