Wpływ związków chemicznych zawartych w wodach rzek Krakowa (Wisły, Wilgi i Białuchy) na przebieg mikrosporogenezy bobu Vicia faba L. odmiana Windsor

Abstract

Przeprowadzone badania cytogenetyczne wykazały, że substancje rozpuszczalne zawarte w zanieczyszczonych powyżej normy wodach rzek Krakowa wywołują działanie mutagenne na przebieg mikrosporogenezy i rozwój gametofitu męskiego u Vicia faba L. odmiana Windsor. Efektem były liczne zaburzenia przebiegu podziałów mejotycznych. Najczęściej obserwowane zaburzenia to: zwiększenie lepkości matriks chromosomów we wszystkich stadiach mejozy, nieprawidłowa koniugacja chromosomów, zwiększona lub zmniejszona liczba biwalentów, obecność mostów ana- i telofazowych, eliminacje i fragmentacje chromosomów, zakłócenia w działalności wrzeciona podziałowego, asynchronia podziału. W konsekwencji powstawały mikrospory z mikrojądrami, o zróżnicowanych co do wielkości jądrach. Pewien procent (od 16,20%-39,45% w zależności od rzeki i ujęcia) stanowiły nieżywotne ziarna pyłku.