Cele formacyjne nauczania języka polskiego w męskich gimnazjach klasycznych w Galicji lat 1867-1918

Abstract

„Cele formacyjne nauczania języka polskiego w męskich gimnazjach klasycznych w Galicji lat 1867-1918” - to przedmiot badań. Prześledzono kształtowanie się tych celów w ciągu pięćdziesięciu lat, czyli w okresie tzw. autonomii, zarysowując szerokie tło organizacji szkolnictwa galicyjskiego. Praca opiera się na analizie dokumentów źródłowych, wśród których dla celów pracy najważniejsze były Sprawozdania Szkolne. Poza tym: programów, podręczników, ksiąg pamiątkowych, pamiętników, czasopism. Podstawą do określenia zadań formacyjnych była tematyka 30 000 prac pisemnych: klasowych, domowych, maturalnych. Na tej podstawie wskazano formację: intelektualną, wzorców zachowań, uczuć patriotycznych, sprawnościową. W pracy zaprezentowano również cele, które towarzyszyły pozalekcyjnym formom zajęć takim jak np.: kółka polonistyczne, „Czytelnie”, „Gminy szkolne”, obchody rocznic narodowych i dynastycznych, wieczorki i poranki) poświęcone pisarzom. Ponadto rozprawa przedstawia działalność towarzystw samokształceniowych.

The thesis of this work is “The formation aims of teaching the Polish language in classical male gymnasiums in Galicia between 1867 and 1918". These aims were investigated within 50 years, in the period of a so called "autonomy" and a wide spectrum of Galician educational organization is presented. This thesis is based on the analysis of the core documents, the most important of which were School Reports, as well as numerous curriculums, course books, commemorative books, diaries and magazines.

To define the formation aims, 30 000 pieces of written work, including class works, homework and school leaving exam papers, have been analyzed. On the basis of this analysis a number of formations have been presented, such as intellectual formation, the formation of behavioral patterns, patriotism and efficiency. The thesis also presents the aims which accompanied some outside - curriculum activities, like Polish societies. "Reading rooms", school organizations called "Gminy Szkolne", celebrations of national and dynastic anniversaries, morning and evening meetings devoted to writers. What's more, the dissertation presents activities of self education societies.