Zasady budowy dwujęzycznego słownika frazeologicznego włosko-polskiego

Abstract

Problematyka rozprawy sytuuje się w dziedzinie leksykografii dwujęzycznej: obejmuje teoretyczne podstawy tworzenia słownika włosko-polskiego, ukierunkowanego na użytkowników jednego języka (polskiego). Przedstawiona koncepcja obejmuje zagadnienia makro- i mikrostruktury słownika, tj. rejestrację jednostek wielowyrazowych i opracowanie jednolitego systemu opisu leksykograficznego w obrębie artykułu hasłowego. W opracowaniu uwzględniono szerokie pojęcie frazeologizmu (idiomy, tj. związki stałe, związki łączliwe i kolokacje). Proponowana koncepcja zakłada stworzenie słownika praktycznego (opartego na zasadach generatywności i przekładowości), który w sposób ścisły i precyzyjny orientuje użytkownika jak selekcjonować odpowiedniki. Metodologicznie koncepcja oparta jest na doborze ekwiwalentów w oparciu o kontekstową teorię znaczenia oraz zastosowaniu ekwiwalentów (odpowiedników) przekładowych (funkcjonalnych), spełniających postulat substytucji wyrażeń języka wyjściowego w odpowiednich kontekstach wyrażeniami języka docelowego, przy jednoczesnym precyzyjnym określeniu warunków adekwatności przekładowej (metajęzykowa informacja semantyczna i wskazówki składniowo-gramatyczne).

This study is situated in the context of research in bilingual lexicography: it is concerned with theory of monodirectional Italian-Polish dictionary (intended for users of one language only: Polish). The theory presented deals with problems of (i) macrostructure (registration of the multiword entries) and (ii) microstructure (elaboration of homogeneous system of lexicographic description of one the individual entry). We take into consideration structures consisting of two or more words functioning as a single lexem (fixed expressions: idioms, stable structures, restricted collocations). This thesis assumes that the projected dictionary should be practical (based on principles of generativity and translation) and should precisely inform the users about the selection of equivalents. Methodologically this theory is concerned with selection of equivalents in relation of contextual theory of meaning and with using of translational equivalents. They are to be substituable for the source language item in relevant context and the lexicographers should define the conditions of translational adequacy (meaning discriminations, grammatical informations).