Strategie komunikacyjne w Kazaniach na niedziele i święta całego roku Piotra Skargi

Abstract

Tematem pracy była charakterystyka strategii komunikacyjnych w „Kazaniach na niedziele i święta całego roku” Piotra Skargi. Praca mieści się w nurcie gramatyki funkcjonalnej oraz lingwistyki tekstu i dyskursu, pragmatyki i semantyki. Wykorzystuje także metody badań tekstu w zakresie osiągnięć współczesnej retoryki, lecz w kontekście jej historycznego rozwoju. Celem pracy było wydobycie ze wzorów struktur tekstowych kazań reguł tworzenia tekstu. Głównym problemem badawczym jest więc konfrontacja dwóch systemów wiedzy o tekście: założeń twórczych zgodnych z artystycznymi założeniami epoki autora i założeń interpretacyjnych w myśl dostępnej badaczowi teorii lingwistycznej. Analiza pokazała powtarzalny schemat kazania wraz ze wskazaniem odstępstw od niego w postaci elementów improwizacji lub wątków przedstawiających ówczesne życie. Ksiądz Skarga wykorzystywał figury retoryczne, toposy i zasady kompozycji proponowane przez retorykę, ale też należy podkreślić jego wyjątkowy talent i własną inwencję. Uchwycenie tekstotwórczych działań, prezentacja zastosowanych w kazaniach typów narracji, podkreślenie funkcji argumentów, złożyło się na pokazanie wzoru efektywnej komunikacji w zakresie gatunku mowy - kazania.

The subject of the work was to characterize the communicational stragedies in Sermon On Sunday And On Holidays Of The Whole Year by Piotr Skarga. The work is situated in the centre of functional grammar as well as linguistics of the text and discurse, pragmatic and semantics. It also uses methods of the text’s investigations according to the achivements of nowadays rhetoric though in the context of its historical development. The aim of the work was to find out the rules of the formation of the text with the help of the examples of the textual structures from the sermons. The main problem of the investigation is confrontation of two systems of knowledge about the text: creative assumptions in accordance with the artistic assumptions of the author’s epoch and interpretative assumptions to the thought within the rage of the invastigator of the liguistic theory. The analysis showed the repeatable scheme of the sermon and pointed out deviation from this scheme in the form of the elements of the improvization or the plots showing the contemporary life. Priest Skarga used rhetoric characters and kept the rules of composition proposed by rhetoric but we should underline his unigue talent and personal invention. Observing of the works of textformation, presentation of different types of narrations used in the sermons, emphasising of the funktions of arguments were formed on the presentation of the examples of the effective communication in the field of the language which we call „sermon”.