Idea geografii regionalnej jako przedmiotu nauczania w okresie kryzysu geografii w szkole

Abstract

Współczesna geografia jako przedmiot nauczania przeżywa aktualnie kryzys, w dobie wdrażanych już od końca lat 90. zmian w systemie oświaty. Odzwierciedla się to zanikiem geograficznego – spójnego i syntetycznego myślenia u uczniów szkół podstawowych, a także gimnazjów. Nowy przedmiot szkolny – przyroda, stała się powodem utraty pierwotnego holistycznego charakteru geografii. Obecnie, wychodząc naprzeciw teoretycznym oczekiwaniom rynku pracy, geografia stała się przedmiotem społecznie zmarginalizowanym, co odzwierciedla się w redukcji liczby godzin lekcyjnych, tworzeniu profili klas nieuwzględniających rozszerzenia „geograficznego” oraz nastawieniu uczniów i rodziców. Z obecną sytuacją geografii pogodzili się już nawet geografowie, a wystarczy przecież spojrzeć w przeszłość i przekonać się, co stanowiło siłę geografii jako przedmiotu nauczania. Wacław Nałkowski w 1907 roku stwierdził, że geografia to dziedzina, która pozwala myśleć naukowo, czuć estetycznie oraz działać praktycznie, wraz z historią urealnia nam rzeczywistość i pozwala wydobyć z niej to, co dla nas istotne. Należy więc powrócić do geografii regionalnej i jej typologicznych opisów krajobrazu propagowanych przez klasyków nowożytnej geografii.

Contemporary geography is experiencing a crisis as a school subject, in light of the changes in the education system, which are being implemented in Poland since the 1990s. This is reflected by geographic atrophy – lack of a coherent and synthetic thinking exhibited by students of primary and lower secondary schools. New school subject – natural science –caused the loss of the original holistic nature of geography. Currently, in order to meet the expectations of the labor market, geography became the subject socially marginalized, which is reflected in the reduction of teaching hours; number of “non-geography majors”; and in the attitude of pupils and parents. With this state of things even the geographers themselves have come to terms. They are the ones, however, who should look back and remind themselves of the power of geography as a subject in the past. Wacław Nałkowski wrote in 1907 that geography allows you to think scientifically, perceive aesthetically, and act practically. Along with history it constitutes the “real” in “reality” and allows us to take from it what is important to us. We should therefore return to the regional geography, to typological descriptions of landscape, promoted by the canonical authors of modern geography.