„Teatr będzie na świecie źródłem nauki dla wszystkich” (Natjaśastra) – o edukacyjnych aspektach indyjskiego tańca klasycznego

Abstract

Artykuł stanowi refleksję na temat edukacyjnych walorów klasycznego tańca indyjskiego. Indyjski taniec klasyczny łączy dwa aspekty: taniec abstrakcyjny (sanskr. nritta) i taniec przedstawiający (sanskr. nritja). Szczególnie ta druga postać tańca – w której tancerz lub tancerka, za pomocą ruchów ciała, skodyfikowanego języka gestów oraz mimiki twarzy, przekazuje treści i opowiada historie – stanowić może nośnik treści edukacyjnych. Przyjmując za punkt wyjścia role, jakie przedstawieniu teatralnemu wyznacza najstarszy zachowany indyjski traktat o teatrze, Natjaśastra, artykuł przedstawia, jak edukacyjna rola tradycji taneczno- teatralnych realizowana jest współcześnie. Główny przedmiot analizy stanowi jeden z najbardziej znanych stylów indyjskiego tańca klasycznego – bharatanatjam.

The article proposes a reflection on the educational aspect of Indian classical dance, in which we can find two forms: pure dance (nţtta) and dance with miming and gesticulation (nţtya). Especially the latter one – when a dancer, using body movements, hand gestures and facial expression, conveys dramatic content of a dance – can be regarded as a medium of educational contents. Using as the starting point a presentation of roles which are assigned to a theatrical performance by the oldest Indian treatise on dramaturgy, Natyashastra, the paper shows how the educational role of Indian dance and theatre traditions may be realised nowadays. The analysis is based primarily on one of the best known styles of Indian classical dance – bharatanāţyam.