Geografia w liceum ogólnokształcącym – wyzwania a rzeczywistość

Abstract

W związku z podjętą w ostatnich latach gruntowną reformą systemu edukacji w Polsce zwrócono uwagę na pierwsze efekty „nowego kształcenia geograficznego” w szkole ponadpodstawowej, a szczególnie w liceum. W roku szkolnym 2019/2020 w pierwszych klasach liceum występuje kształcenie podwójnego rocznika uczniów, którzy realizują zarówno wersję dotychczasowej podstawy programowej (po gimnazjum), jak i nowego kształcenia, według „nowej podstawy programowej” po szkole podstawowej. Sytuacja ta, oprócz organizacyjnego zamieszania spodziewanego wcześniej przez dyrekcje i nauczycieli liceów, budzi sporo kontrowersji w zakresie kształtowania kompetencji przedmiotowych uczniów w klasach pierwszych. Uczniowie ci przyszli do „nowego liceum ogólnokształcącego” bez pełnego przygotowania geograficznego, ograniczonego do dwóch klas szkoły podstawowej – klas VII i VIII. Natomiast uczniowie realizujący podstawę programową po gimnazjum, mają inny program realizacji treści i kończą obowiązkową edukację geograficzną po pierwszej klasie. W opracowaniu dokonano niełatwej próby oszacowania efektów kształcenia geograficznego dwóch roczników liceum, realizujących różne podstawy programowe. Zadanie to jest skomplikowane, bowiem te dwa roczniki w poziomie jednej klasy licealnej realizują inne podstawy programowe i różne programy nauczania. Uznano, że warto dokonać analizy możliwości wykształcenia kompetencji geograficznych wśród uczniów liceum i poddać je swoistej ocenie oraz refleksji, co przyjęto za główny cel niniejszego opracowania.

In connection with a thorough reform of the education system in Poland undertaken in recent years, a special attention has been paid to the first effects of “new geographical education” at a secondary school. In 2019/2020 school year, in the first grade of a secondary school there is a situation connected with education of “double-year” pupils who follow both the current version of the core curriculum (after a lower secondary school) and the new version, according to the “new core curriculum” after a primary school. This situation, in addition to an organizational confusion previously expected by both the management of schools and the secondary school teachers, raises a lot of controversy in shaping the subject competences of the first grade students. These pupils started their education at “new secondary school” without a meticulous geographical preparation, limited to two grades of a primary school – VII and VIII grades. In contrast, pupils pursuing the core curriculum after a lower secondary school, follow a different content implementation program and complete a compulsory geographic education after the first grade. The study undertakes an intricate attempt to estimate the effects of geographical education for secondary school students of two years implementing various core curricula. This task is complicated on account of the fact that these two years at one secondary school grade already implement different core curricula and diverse courses of study. It is worth analyzing the possibilities of developing geographical competences among secondary school students and subjecting them to an assessment and reflection, which is the main goal of this paper.