Rola kleszczy (Acari: Ixodida) atakujących psy i koty domowe na terenie południowej Polski jako wektora i rezerwuaru wybranych patogenów chorób odkleszczowych

Abstract

Kleszcze (Acari:Ixodida), jako jedne z najczęściej występujących pasożytów zewnętrznych na kotach i psach domowych odgrywają ważną rolę w naturalnym przenoszeniu patogenów między swoimi gospodarzami. Ze względu na duże znaczenie medyczne i weterynaryjne kleszczy oraz bliski kontakt człowieka ze zwierzętami domowymi podjęto próbę porównania występowania i określenia poziomu narażenia psów i kotów na inwazję kleszczy, zidentyfikowania gatunków i stadiów rozwojowych tych roztoczy najczęściej atakujących psy i koty domowe na terenie województwa małopolskiego i śląskiego, a także określenia występowania w tych pasożytach wybranych patogenów: Anaplasma phagocytophilum, Babesia microti, Borrelia burgdorferi sensu lato, Rickettsia spp. oraz Toxoplasma gondii. Przeprowadzone badania wskazują, że na terenie województwa małopolskiego i śląskiego psy i koty domowe są narażone głównie na ataki kleszczy z gatunku Ixodes ricinus. Ponadto mogą być także atakowane przez Ixodes hexagonus, Ixodes crenulatus, Ixodes apronophorus oraz Dermacentor reticulatus ale zdarza się to sporadycznie. Wykazano również, że na badanych terenach istnieje potencjalne ryzyko odkleszczowej inwazji przez B. microti i T. gondii oraz infekcję A. phagocytophilum, B. burgdorferi s.l. i Rickettsia spp. Podsumowując, wybrane tereny województwa małopolskiego i śląskiego mogą być korzystnym siedliskiem dla kleszczy co uzasadnia regularne i profilaktyczne badania zwierząt towarzyszących pod kątem infestacji tymi pasożytami, a także występowania patogenów przenoszonych przez te pajęczaki.

Ticks (Acari: Ixodida) are one of the most common ectoparasites of domestic cats and dogs and play a vital role in the natural transmission of pathogens between their hosts. Due to the high medical and veterinary importance of ticks and the close contact between humans and domestic animals, an attempt was made to compare the exposure levels of cats and dogs to ticks and assess the frequency of tick invasion. In addition, the research sought to identify the species and developmental stages of the ticks infecting domestic cats and dogs most often in the Małopolskie and Śląskie voivodships, and determine the presence of selected pathogens, including Anaplasma phagocytophilum, Babesia microti, Borrelia burgdorferi sensu lato, Rickettsia spp., and Toxoplasma gondii, in these parasites. The findings demonstrated that domestic cats and dogs in the Małopolskie and Śląskie voivodships were primarily exposed to Ixodes ricinus ticks, as well as Ixodes hexagonus, Ixodes crenulatus, Ixodes apronophorus, and Dermacentor reticulatus, but only rarely. In addition, there was a potential risk of tick-borne invasion by the parasites B. microti and T. gondii and bacterial infection by A. phagocytophilum, B. burgdorferi s.l., and Rickettsia spp. In summary, the Małopolskie and Śląskie voivodships may be a favorable habitat for ticks, which justifies regular prophylactic treatment and examination of companion animals for infestation with these parasites and the presence of pathogens they transmit.