Making Sense of Their Own Mobile Identities in Internally Borderless Europe: Europeans, Poles, ‘Bread’ Migrants, Catholics...

Abstract

EU enlargement and the intra-European labour mobility which followed it, have been conceptualized within two competing discourses. The first one reflects the view of the EU Commission: it has hailed post-accession mobility as a fulfilment of the idea of a borderless Europe. In this benign interpretation, mobile Central and Eastern Europeans have been viewed as the new citizens of Europe empowered by a newly acquired freedom of movement. The alternative discourse could be found in critical sociology and geography. It argues that that post-enlargement mobility has many parallels with previous migration waves from Central and Eastern Europe (McDowell 2009). Far from being recognized as equal citizens, Central and Eastern Europeans have been treated as ‘Eastern’ others, for example, at the level of the Western European mass media (Light, Young 2009). While diverging in their evaluations – the inclusion versus continuous exclusion of Central and Eastern Europeans, both discourses are concerned with what is known in social theory as structures. In contrast, this article looks at the structural constructions (the East-West boundaries versus open borders) from the perspective of the life experiences of migrants themselves. Putting the agency of Central and Eastern Europeans firmly at the centre of the analysis, the article uses original qualitative data to analyze how Central and Eastern European migrants in the UK articulate their cultural identities and reflect on shifting boundaries of Europe.

Poszerzenie Unii Europejskiej i mobilność zawodowa wewnątrz Unii, jaka poprzedziła ten proces, zostały zdefiniowane w ramach dwóch konkurujących dyskursów. Pierwszy z nich odzwierciedla pogląd Komisji Europejskiej, promujący ruchliwość poakcesyjną jako ucieleśnienie idei Europy bez granic. W ramach tej

interpretacji, mobilni mieszkańcy Europy Środkowo-Wschodniej są postrzegani jako nowi obywatele Europy, którzy zyskują nowe możliwości dzięki otrzymanej swobodzie przemieszczania się. Alternatywny dyskurs można odnaleźć na polu krytycznej socjologii i geografii. Dyskurs ten dowodzi, iż mobilność poakcesyjna ma wiele wspólnego z wcześniejszymi falami migracji z centralnej i wschodniej Europy (McDowell 2009). Zamiast uznania Europejczyków ze wschodniej i centralnej części kontynentu za równych innym obywatelom Europy, są oni traktowani jako ‘Wschodni’ inni, chociażby przez wizerunek prezentowany w mass mediach w zachodniej Europie (Light, Young 2009). Rozmijając się w swoich ocenach – włączenie versus ciągłe wykluczenie mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej – obydwa dyskursy dotyczą tego, co określa się w teorii społecznej jako ‘struktury’. W niniejszym artykule opisuję strukturalne konstrukcje (granice Wschód- -Zachód versus brak granic) z perspektywy doświadczeń życiowych samych migrantów. Stawiając kwestię mieszkańców Wschodniej i Zachodniej Europy w centrum analizy, przedstawiam własne dane jakościowe, które pozwalają odpowiedzieć na pytanie: w jaki sposób migranci z Europy Środkowo-Wschodniej migrujący do Wielkiej Brytanii wyrażają swoje tożsamości kulturowe i oceniają zmieniające się granice w Europie.