System wsparcia na rzecz dziecka i jego rodziny na przykładzie Mazowsza – integracja czy dezintegracja usług?

Abstract

Praca dotyczy wczesnego wspomagania i wczesnej interwencji jako złożonych procesów odnoszących się do etapu rozwojowego dziecka od urodzenia do podjęcia przez nie nauki szkolnej. Podana tematyka w niniejszej dysertacji została objęta rozważaniami teoretycznymi i empirycznymi. Dokonano przeglądu literatury, który ukazał ewolucję w podejściu do wczesnych oddziaływań. Zagadnienia przedstawiono w aspektach medycznych, społecznych, prawnych i ekonomicznych ich uwarunkowań, diagnozy potrzeb dziecka i jego rodziny, a także paradygmatów wsparcia. W pracy zaprezentowano także empiryczne badania własne. Zebrany materiał posłużył scharakteryzowaniu działań prowadzonych w ramach wczesnej interwencji i wczesnego wspomagania w obszarze ich dostępności, integracji oferowanych usług, oceny działań profilaktycznych, kompleksowości, interdyscyplinarności, dominującego modelu i oczekiwań rodziców jako beneficjentów wsparcia na Mazowszu. Skonstruowano wytyczne do budowania modelu usług, a także zaproponowano zmiany w standardzie udzielania wczesnego wsparcia, odpowiadającego potrzebom dziecka i jego rodziny, w kluczowych aspektach dostępności, bliskości, transdyscyplinarności, zróżnicowaniu i koordynacji świadczeń, a przede wszystkim ich integralności. Opcjonalne zmiany działań w opisywanych obszarach pozwolą na uzyskanie celu pragmatycznego, w wyniku czego możliwe będzie zastosowanie ich w praktyce. Praca zawiera sześć rozdziałów podzielonych na trzy części (oraz uzasadnienie wyboru tematu, podsumowanie, bibliografię, spis aktów prawnych i dokumentów, netografię, spis rysunków, tabel i aneks).

This dissertation investigates early support and early intervention, focusing on the developmental phase from birth until the commencement of formal education by the child. The study combines theoretical and empirical approaches. The literature review traces the evolution of early intervention strategies, examining them from medical, social, legal, and economic perspectives, with an emphasis on the determinants, needs assessment of the child and family, and support paradigms. The dissertation also includes original empirical research, which characterizes early intervention and support activities in terms of accessibility, service integration, evaluation of preventive actions, comprehensiveness, interdisciplinarity, dominant models, and the expectations of parents as recipients of support in the Mazovia region. The study proposes guidelines for developing a service model and suggests improvements to early support standards to better meet the needs of children and their families. Key aspects considered include accessibility, proximity, transdisciplinarity, diversity, coordination, and especially the integration of services. The proposed changes aim to achieve practical goals, facilitating their implementation in real-world settings. The dissertation is structured into six chapters organized into three parts, along with the justification for the topic selection, a summary, bibliography, a list of legal acts and documents, netography, a list of figures, tables, and appendices.