Charles Kingsley's Westward ho! as the protestant foundation myth

Abstract

The historical novel was one of the most widely read genres in popular Victorian literature; however, Victorian writers who set their novels in the past did so not only because of the adventure potential and the colourful setting, but they also addressed particular issues and challenges of their own age. Among the Victorian historical novels, those set in the Elizabethan age turn out to be especially interesting. The Reformation can be counted among the most important events in the history of Britain and it is certainly one of the key episodes in the narrative of English history, where “the deliverance from Popery” was England’s founding myth. For some Victorians the 16th century proved to be a particularly fascinating mirror – Victorians, just like Elizabethans, had a female monarch, they continued to expand the empire whose foundations were laid down in the 16th century, and many of them were intensely worried about the growth of Catholicism in Great Britain which, in their opinion, could be as dangerous for the British state in the 19th as in the 16th century. Charles Kingsley’s rollicking historical novel Westward Ho! (1855) manages to bring all these strands together: its main characters go on expeditions to the New World, fight the devious Spanish abroad and even more devious Catholic schemers at home, all the time remaining the paragons of Protestant English manhood. However, the novel’s real polemic aim is directed against Victorian society – it attempts to present Britain’s Elizabethan/ Protestant roots and encourage Victorians to return to the values of their forefathers.

W literaturze popularnej okresu wiktoriańskiego powieść historyczna była gatunkiem najchętniej czytanym. Jednak autorzy wiktoriańscy osadzali akcję swych powieści w przeszłości nie tylko ze względu na przygodowy potencjał i barwne tło, lecz również aby odnieść się do konkretnych problemów i wyzwań swoich czasów. Wśród wiktoriańskich powieści historycznych te osadzone w epoce elżbietańskiej okazują się szczególnie interesujące. Reformację uznać można za jeden z najistotniejszych punktów w historii brytyjskiej i z całą pewnością za jeden z kluczowych rozdziałów w historii Anglii, w której „wybawienie od papiestwa” stało się angielskim mitem założycielskim. Dla niektórych przedstawicieli epoki wiktoriańskiej szesnasty wiek okazał się szczególnie fascynującym zwierciadłem: tak jak i przedstawiciele epoki elżbietańskiej, żyli pod panowaniem królowej, kontynuowali rozbudowę imperium, którego podwaliny położono w wieku szesnastym, a wielu z nich poważnie przejmowało się rozwojem katolicyzmu w Wielkiej Brytanii, który, jak sądzili, mógł w dziewiętnastym wieku stanowić takie samo zagrożenie dla państwa jak w wieku szesnastym. Lekka powieść historyczna Charlesa Kingsleya p.t. Westward Ho! (1855) skutecznie łączy wszystkie te wątki: główni bohaterowie wyruszają do Nowego Świata, walczą z przebiegłymi Hiszpanami za granicą i z jeszcze bardziej podstępnymi katolickimi spiskowcami w kraju, cały czas pozostając wzorem protestanckiej, angielskiej męskości. Jednakże prawdziwą polemikę prowadzi autor ze społeczeństwem wiktoriańskim: powieść ma za zadanie ukazać elżbietańskie i protestanckie korzenie Wielkiej Brytanii i zachęcić ludzi epoki wiktoriańskiej do powrotu do wartości wyznawanych przez ich przodków.