Rozmieszczenie i liczebność różnych rodzajów nietoperzy w Puszczy Niepołomickiej oraz wpływ gospodarki leśnej na potencjalną bazę pokarmową tych zwierząt

Abstract

W latach 2010-2011 mierzono względny wskaźnik zgęszczenia populacji nietoperzy oraz nocnych owadów w lasach liściastych (Tilio - Carpinetum) i borach mieszanych (Pino - Quercetum) na terenie Puszczy Niepołomickiej. Zagęszczenie nietoperzy było mierzone w 12 punktach rozmieszczonych na liniowych transektach oraz na 12 powierzchniach gdzie oprócz nietoperzy liczono także owady aktywne nocą. Względną liczebność nietoperzy oceniono na podstawie sygnałów echolokacyjnych rejestrowanych przez detektor Pettersson D240x, natomiast owady odławiano stosując lampy UV oraz mix. Podczas 6 miesięcy prac (maj - październik) względny wskaźnik zagęszczenia populacji nietoperzy wzrastał do 8,1 - 13,2 osobników/ 0,5h na stanowisko pomiaru w lipcu, a następnie drastycznie spadał do 1,2- 2,5 osobników/ 0,5h na stanowisko pomiaru w sierpniu. Podobne zmiany zaobserwowano także w dynamice liczebności nocnych owadów. W czerwcu i lipcu zagęszczenie nietoperzy było najwyższe na uprawach leśnych lasu liściastego i boru mieszanego oraz w starodrzewach lasu liściastego (10,5 -12,5 osobników/ 0,5h na stanowisko pomiaru), a najniższe (7,0 osobników/ 0,5h na stanowisko pomiaru) w starodrzewie boru mieszanego świeżego. Drastyczny spadek liczebności nietoperzy w sierpniu był spowodowany emigracją tych zwierząt wskutek obniżenia potencjalnej bazy pokarmowej. W roku 2013 wykryto 6 nowych dla Puszczy Niepołomickiej gatunków nietoperzy: Pipistrellus pygmaeus (Leach, 1825), Pipistrellus pipistrellus (Schreber, 1774), Barbastella barbastellus (Schreber, 1774), Myotis myotis (Borkhausen, 1797), Myotis emarginatus (Geoffroy, 1806), Myotis daubentonii (Kuhl, 1817).

During two years (2010-2011) relative population density of bats and nocturnal insects in deciduous forest (Tilio-Carpinetum) and in mixed coniferous forest (Pino-Quercetum) of Niepołomicka Forest were estimated. Number of bats was measured in 12 locations along line transects and in 12 sampling plots by using detector Pettersson D240x. Nocturnal insects were trapped using UV and MIX type lamps. During 6 months (May - October) the relative population density of bats was increasing reaching the maximum value in July (8,1-13,2 bats/ 0,5ha per one location), then drastically dropped down to 1,2 - 2,5 bats/ 0,5ha per one location in August. Similar pattern for nocturnal insects was obtained. In June - July the relative population density of bats was highest in young forest plantations of deciduous and mixed coniferous forest as also in timber stand of deciduous forest, i.e. 10,5 - 12,5 bats/ 0,5ha per one location. The lowest population density (7,0 bats/ 0,5ha per one location) was found in timber stand of mixed coniferous forest. Drastic decline in number of bats in August was caused of reduction of amounts potential food resources. In 2013, 6 new species of bats were detected Pipistrellus pygmaeus (Leach, 1825). Pipistrellus pipistrellus (Schreber, 1774), Barbastella barbastellus (Schreber, 1774), Myotis myotis (Borkhausen, 1797), Myotis emarginatus (Geoffroy, 1806), Myotis daubentonii (Kuhl, 1817) for Niepolomicka Forest was discovered.