Rosyjska poezja antologiczna XIX wieku

Abstract

Rosyjska poezja antologiczna jest tym zjawiskiem literackim, które pomaga w widzeniu kilku problemów równocześnie. Dominuje aspekt genologiczny, pozwalający odnieść się do zagadnienia istotności gatunku, problemu ciągłości gatunkowej a wraz z nim do pytania o odnowienie tradycji w takim stopniu, w jakim odsłania się ona poecie poszukującemu w niej miejsca i określającemu własną wobec niej postawę twórczą. Inaczej rzecz ujmując, przedmiot badań otwiera niemałe horyzonty interpretacyjne. Podstawowe pytanie o sposób istnienia formy, ojej wyróżniki i reguły określające budowę jest pytaniem o gatunkową lub też pozagatunkową tejże formy tożsamość. Wynikające z poprzedniego zagadnienie prowadzi do określenia sposobu, w jaki forma ta aktualizuje tradycję i aktualizuje się w tradycji historycznoliterackiej, na ile modernizuje gatunek, a kiedy staje się stylizacją. Co z kolei musi prowokować pytania o funkcjonowanie wiersza antologicznego w obrębie konwencji literackiej, z którą wchodzi w związki nieuległe, jeśli zważyć, że forma nosi stygmat myślenia klasycystycznego i jako taka buduje i jednocześnie jest konsekwencją postawy neoklasycznej. Umieszczenie wiersza antologicznego w kontekście innych tekstów (wzorcowych wobec formy, bytujących równolegle - np. innych gatunków) wyznacza optykę widzenia i kierunek analizy włączonej w dziedzinę intertekstualnych dociekań, ale też budzi pokusy psychologicznego widzenia, które uzmysławia ważność czynnika personalnego, osoby twórcy w wyborze i kształtowaniu gatunku, unaocznia nierozerwalną więź, jaka wytwarza się pomiędzy człowiekiem a zapisanym w kulturę wzorem doświadczania świata i sposobami jego opisu.