Edycja krytyczna dzieła Stanisława Wincentego Jabłonowskiego "Pamiętne uprowadzenie wojska z cieśni bukowińskiej…"

Abstract

Pamiętne uprowadzenie wojska z cieśni bukowińskiej... (1745) Stanisława Wincentego Jabłonowskiego to obszerny poemat heroiczny, który nie doczekał się współczesnego wydania i dotychczas nie cieszył się zainteresowaniem historyków literatury. W dziele tym opisano kampanię bukowińską z 1685 roku, na czele której stanął dziadek autora - Stanisław Jan Jabłonowski. Rozprawa niniejsza została podzielona na dwie części: wstęp historycznoliteracki oraz krytyczną edycję poematu. W rozdziale pierwszym wstępu znalazły się: zarys biografii autora, opis tradycji literackich w domu Jabłonowskich, geneza poematu, tło historyczne wyprawy z 1685 roku oraz uwagi na temat wartości historycznej Pamiętnego uprowadzenia... W rozdziale drugim scharakteryzowano dzieło Jabłonowskiego na tle epickiej tradycji śródziemnomorskiej oraz rodzimej („ojczystego heroicum”). Rozdział trzeci obejmuje rozważania na temat parenetycz- nego, dydaktycznego i panegirycznego charakteru dzieła. Najważniejszym ideom reprezentowanym w tekście poświęcono rozdział czwarty. W ostatnim, piątym, rozdziale ukazano epicki warsztat autora. W części drugiej pomieszczono transkrypcję tekstu wraz z komentarzem edytorskim obejmującym wszystkie niezbędne elementy tego typu wydań (opis źródła, zasady wydania, odmiany tekstu, objaśnienia, słownik, indeks osób).

Pamiętne uprowadzenie wojska z cieśni bukowińskiej... (1745) by Stanisław Wincenty Jabłonowski is an extensive heroic poem, which hasn’t been published in modem times and so far hasn’t gained popularity among literary historians. In this work the author describes the Bukovina campaign of 1685, whose leader was Stanisław Jan Jabłonowski, the author’s grandfather. The following paper has been divided into two parts: a historical-literary introduction and a critical edition of the narrative poem. The first part of the introduction contains: a short biography of the author, a description of literary traditions in the Jabłonowski house, genesis of the narrative poem, historical background of the 1685 military campaign, as well as remarks on the historical value of Pamiętne uprowadzenia... The second chapter contains a description of Jabłonowski’s work against the background of the epic Mediterranean tradition and native tradition („motherland heroicum”). The third chapter is a discussion on the paraenetic, didactic and panegyric character of the work. The fourth chapter has been devoted to the most important ideas presented in the text. In the last chapter, the epic skills of the author have been shown. The second part contains the transcript of the text, along with the editor’s comments, including all the necessary elements of this type of editions (source description, rules for publishing, text varieties, explanations, glossary, index of personal names).