Jak współpracować z rodzicami uczniów klas początkowych?

Abstract

Całość pracy jest efektem moich osobistych doświadczeń nauczycielskich, studiów teoretycznych oraz własnych badań empirycznych. Bardzo zależało mi na tym, by problematykę współpracy nauczycieli i rodziców ukazać w trzech aspektach: • teoretycznym (w polskiej literaturze pedagogicznej problematyka relacji szkoła - dom doczekała się bowiem wielu ciekawych i wartościowych opracowań, do których warto sięgać, by w pełni zrozumieć podłoże i znaczenie obecnych przemian), • badawczym (ostatnio prowadzone były liczne badania i ich efekty oraz wnioski z nich wynikające powinny być, moim zdaniem, uwzględnione przy projektowaniu nowych koncepcji współudziału rodziców w szkolnym procesie edukacji dzieci), • praktycznym (wśród publikacji poświęconych prezentowanemu tu zagadnieniu, brakuje pozycji, które zawierałyby wskazówki i sugestie adresowane do nauczycieli, a ukierunkowane na pomoc w zbudowaniu, wypracowaniu nowego stylu współpracy z rodzicami uczniów; wielu autorów mówi: „trzeba”, ale nie mówi „jak” i tę właśnie lukę staram się chociaż w niewielkim stopniu zapełnić). Zasadniczym przedmiotem tego opracowania jest współdziałanie nauczycieli i rodziców w edukacji wczesnoszkolnej. Pierwsze lata nauki to etap kształcenia, w którym uczestnictwo rodziców jest czymś naturalnym, bo oczekiwanym przez dzieci. „Dobry początek” jest ważny dla uczniów, gdyż ułatwia im dalszą karierę szkolną, ale może być również ważny dla rodziców, jeśli tylko pozwoli im znaleźć dla siebie miejsce w tym nowym świecie własnego dziecka. O tym, czy tak się stanie, nie decydują jednak oni sami, zależy to także od nauczycieli. Rolą wychowawców klas początkowych jest wprowadzenie uczniów w świat szkolnej edukacji, a czy wobec rodziców rzeczywiście pełnią oni podobną funkcję? Oto jedno z pytań, na które warto, moim zdaniem, szukać dziś odpowiedzi. Praca składa się z dwóch głównych części. W pierwszej omówiłam znaczenie i formy kontaktu nauczycieli i rodziców w świetle współczesnej literatury pedagogicznej oraz w aspekcie prawnym, a także w syntetyczny sposób zaprezentowałam rezultaty najnowszych badań dotyczących relacji rodzina - szkoła. W części drugiej przedstawiłam własną koncepcję organizacji współdziałania nauczycieli i rodziców w edukacji wczesnoszkolnej oraz podjęłam próbę interpretacji i rozróżnienia pojęć: współpraca nauczycieli i rodziców a integracja oddziaływań nauczycieli i rodziców. Oprócz tego starałam się także ukazać możliwości doskonalenia procesu współdziałania nauczycieli i rodziców poprzez uwzględnienie we wzajemnych relacjach sztuki porozumiewania się i teorii kierowania grupą. Opracowanie to jest adresowane do trzech grup społecznych: do studentów kierunków pedagogicznych, do rodziców i do nauczycieli. Mam nadzieję, że studentom przygotowującym się do roli pedagogów podjęte tu rozważania uświadomią oczekujące ich zadania, związane z inicjowaniem i kierowaniem procesem uczestnictwa rodziców w szkolnej edukacji ich dzieci, a zaprezentowane sposoby pracy ułatwią stawianie pierwszych kroków w zawodzie nauczycielskim. Rodzice, którzy sięgną po tę książkę, mają szansę zorientowania się we własnych uprawnieniach i możliwościach ich realizacji w szkole i klasie, do której uczęszcza potomek. Natomiast nauczycieli, którzy już teraz ponoszą główny ciężar odpowiedzialności za włączenie rodziców do współdziałania na rzecz optymalizacji relacji szkoła - dom, przedstawiony przeze mnie materiał być może zainspiruje do poszukiwania własnych pomysłów i rozwiązań w celu nawiązania i realizowania efektywnego oraz satysfakcjonującego obie strony procesu współpracy.